Hegoaldean hiltzea iparraldean baino gauza
"bixiagoa" zela uste nuen. Behintzat, literaturak, zineak eta baita
antzerkiak ere lurralde epeletako heriotza kolore gehiagokoa izaten dela
erakutsi digute maiz. Alaiagoa izan balitz bezala.
Alde horretatik, Oraintsu BBVA Fundazioak kaleratutako ikerketa lan
batean azaltzen denez heriotzak desberdintasunak markatzen ditu, azken
arnasa ematen duenaren jatorriari begiratuz gero. Eta dirudienez hegoaldekoen heriotzak joera bihurriagoa azaltzen du. Halaxe izango da baldin eta
zientzialariek horixe ondorioztatu badute euren datuetatik. Ni ez noa,
behintzat, kontrakoa defendatzera. Baina...
Espainiar estatuan diferentzia nabarmenak ematen bide
dira heriotzaren arrazoia eta kopuruari dagokionez. Hego mendebaleko
lurraldeetan askoz datu ilunagoak jasotzen dira iparreko gehienetan
baino. Gazteen arteko heriotza maila handiagoa da hegoan eta bihotzeko edota
burmuineko infartuak maizago gertatzen dira; halaber, diabetesak eta
hipertentsioak zendu gehiago uzten ditu lurralde beroagoetan.
Heriotza-tasak diferentzien errealitatea utzi du
ikerketak agerian. Heriotza-atlasa osatu dute ikerlariek milioika daturekin eta
lanaren aurkezpenaren ondoko medioen titularrek hego eta iparraren arteko zulo
iluna azpimarratu dute. Baina azalpenak morboarekin zerbitzatu dituztela esango
nuke, ipar eta hegoaren tentsio sozial zein politikoa areagotzera alderatu izan
balira bezala. Neurri batez, helburua lortu dutelakoan nago, zenbait medio
digitalen zutabeetan jarraitu baitut albistearen tratamendua eta irakurleen
iritziek, oro har, iparraldekoen "ohiko pribilegioak" haizatu eta
jipoitu egiten zituzten, itsukeriatik.
Argigarria izango litzateke, oraingo ikerketaren
datuei desberdintasunaren arrazoien gaineko beste ikerketa sakon bat gehitzea.
Behintzat, diot nik, inori mesederik egiten ez dion behazun tragiko
irrigarria ekidin ahal izango litzateke, eta desberdintasunak txikitzen lagun liezaioke txosten argigarriak. Sarritan ipar-hegoaren arteko
diferentzia ez baita geografikoa, burukoa baino. Mentalitatekoa. Jarrerakoa.
Bizitzari begirako erabakietakoa, hain justu.
Argazkia: Tere Anda
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina