OTSOA GURE ALDEAN ARKUME

 Esaerak giza zoritxarra gogoratu dit jai egunetako bezperan. Ezin da hobeto mugatu gizon emakumeon nolakotasun bihurria, txarkeriarako joera naturala. Plauto klasikoaren aspaldiko “Gizonak gizona otso”ren ospera iritsiko ez bada ere, ezin uka bost hitz horiek modu borobilean definitzen dutela gure nortasun ankerra. Elkar bizikidetzaren oinarrizko arauak ez apurtzea oroitzen digute kartelean, eta horren gisako iragarkiak arras beharrezkoak bilakatu dira, gure lotsarako.

Hobbesek zioen XVII.enean gizakiak bere egoera normalean lagun hurkoaren kontrako jokabide etengabean diharduela, eta horregatik abisuak eman behar zaizkiola frenoa jar dezan, berezko izaera kaltegarriak hondamendi osoa ekar ez diezaion. Animaliarik basatien eta gupidagabeentzat zeukan filosofo ingelesak gizakia, eta ez zen bakarrik gerraz edo beste edozein bihozgabekeria erraldoiaz ari. Eguneroko praktika arruntean giza krudelkeriaren sintomak antzematen direla idazten zuen “Leviatan” obran. Eta egia da, inon arakatzen ibili gabe berez sortzen direla gure begien aurrean gaizkiaren txinpartak, gaizki hitzari nire aldetik ezelako esangura erlijiosorik eman barik, jakina.

Giza neurrigabekeriak gure artetik desagerraraztea posiblea dela pentsatzeak filosofiaren premia adieraz dezake, baina milurtetako eskarmentuak diosku argazkikoaren gisako abisuak zeharo ezinbestekoak zaizkigula filosofatzen jarrai dezagun. Hobbesek gizarte itunean jartzen zuen itxaropena. Zigor neurri aplikagarri egokirekin, gehituko nuke, otsoa gure aldean arkumea baita.

Argazkia: JMVM

KALITATEAREN Q

Eroskiren eraikineko itoginek kalitatearen Q ekarri digu askori gogora. Kudeaketa on eta egokiaren sinonimoa dugu Aenor edo nahi denaren ikurra eta kalitate hitz ponpoxoaren itzala maila guztietara - administrazio publikoaren tramiterik txikienetara barne- heldu da.

Ez naiz ni, otoi!, kalitatearen aurka agertuko, kalitatearen antonimoa zabarkeria baita, eta horrexek bai sortzen didala atzerako keinua. Ni hitzaren sakralizazioarekiko nago ezeroso, prozesu guztietan kalitatearen gako sarritan ulertezina jartzera behartzen gaituztenean, berbaren konnotazioa jainkotzeraino ailegatzen denean. Izan ere, zabarra bezain arriskutsua gerta daiteke kalitatearen mitifikazioa, mitoak -politak daitezkeen arren- ez baitira ukigarriak.

Titanic gaindiezina hondoratu egin zen lehen itsasaldian, Columbia transbordadorea lehertu egin zen estreinako hegaldian, Eroskiren itoginak aurreneko eurite gogorrean ikusi dira. Seguru nago hiru kasuetan kalitateari buruzko estandar guztiak gainditu zirela. Gertatzen da, sistemak erabiltzen dituztenak pertsonak direla, eta guretzat -gorputz gehi gogoa- ez da oraindik, zorionez, kalitate neurgailurik asmatu. Nik kalitatearen Q baino K jarriko nuke, konpromisoarena, Lan Onarekikoarena.

IKASI AL DUGU EZER?

Ziklo berri batean gaude eta itxurari begira badirudi mundua suspertzen ari dela. Galtzerdi bati barnekoz kanpora egin izan bagenio bezala gainetik kentzen ari gara iluna, inguru argitsu batekin ordezkatzeko. Eta, noski, gainera datorkigun udari ongi etorri zaratatsua ematera prestatzera goaz, gurekin amaitzerik ez dagoela erakutsi nahi baikenuen, labezomorroak baino gehiago garela, hain zuzen.

Munduko kalapita politikoek itxaropenerako zirrikitu gutxi uzten dutenean - ikus Gaza edo Ceuta/Melilla; osasun ekonomikoak jangela solidarioetako bezeroen kopurua biderkatu duenean; tentsio ekologikoak orekaren soka apurtzear duenean - "denbora amaitzen ari zaigu"; futbol zelai batera sartzea kutsaketa guztiak baino premiazkoagoa egiten denean;... orduan, zerbait ez dugu ondo egin pandemiaren kudeaketan edota gureak ez du irtenbiderik.

Urtebete t’erdi eman dugu krisiak gure gizarte jarrera eraldatuko duela iragarriz, eta itxura askoren arabera zauri gehiagorekin atera gara borrokatik. Gure gizarteak - denak- jota daude eta bi bloketan sailkatzen ari da gero eta gardenago planetako biztanleria: nirekin ala nire kontra. Pandemia ez da amaitu; areago, badirudi betidanik gurekin bizi izan dela, gizon-emakumeon izaerarekin batera sortua. Noiz behinkako erupzioak - azkenari koronabirus deitu diogu- barne-zornearen ondorio hutsak dira. Irtenbidea ez datza Jansen, Pfizer, Moderna edo AstraZeneka txertoetan.

Argazkia: Zuriñe

TORTURA GUZTIAK DIRA TORTURA

Ez dakit ia ezer Bielorrusiari buruz. Ozta-ozta jar nezake mapan baina badakit bertan torturatu egiten dela. Ez daukat bat ere dudarik estatu hartako gobernuak eskubide demokratiko eta humanoak (erredundantzia) hanka azpitik igarotzen dituenaz. Hain baieztapen borobilean zutik egoteko ohola Protasevich kazetariak ahalbidetu dit, berrogeita zortzi ordutan jazartua izatetik ia-ia bere burua jazarle bihurtzeraino aurkezteko gai izan dena, hori bai, bere herriko ziegetatik pasatu ondoren.

Kasualitate hutsez aste honetan dokumentu zahar bat eskuetaratu zait, XVIII.eko Arrasateko kartzelaren inbentarioa biltzen duena. Altzarien artean, takigrafo guztien onespenarekin,  torturako ohea agertzen da. Beraz, kontabilitate ofizialean zegoen islatuta tortura. Noski torturatu dela gure gizartean! Duela hiru ehun urte... eta baita eszenategi garaikide erreserbatuetan ere, alde batekoek eta bestekoek. Diferentzia da urte amaierako balantzea egitean ezkutatu egiten direla orain torturako lanabesak. B kontabilitateko partidak izatera igaro dira.

Aste honetan ere Bertrand Russell zenaren gaineko artikulu bat irakurri dut. Eta egileak gogoratzen zuen galestarraren mezu humanista hiru zutabe nagusitan eusten zela: adimena, maitasuna eta ausardia. Funtsezko hiru bertute, hain zuzen, lagun hurkoarekiko bizi-begirunerak, eta hiruak dira batera loratu beharrekoak, bizikidetza kraskatuko ez bada. Hiru horietatik abiatuta, ilaia eta ideologia desberdinetako tortura eta torturatzaileak ditugu salatu eta kondenatu behar, denak baitira tortura. Horregatik, ene irudiz, Gasteizen berriki inauguratu den Biktimen Oroimenerako Zentroa diseinatu dutenei ausardia falta izan zaie, hura denon artean eraiki beharreko bateragunetzat har dezagun.

Argazkia: www.caracterurbano.com