POBREZIAN GORA

 Oraindik hainbeste urte ez direla, hiru “herenetako” gizartearen kontzeptua hedatu samar zegoen gure artean. Lehen herena, gainerakoon bizkar eta langa guztien gainetik aberasten zirenek osatzen zuten. Bigarrena, lanpostuari indar guztiekin eusten genion eta kontsumismoaren itsaso zabal eta gorabeheratsuan ari ginenon multzokoa zen, norberekoikeriaren altzoan eroso sentitzen ginenok. Hirugarrenean, berriz, miseria eta marjinazioan bizi zirenak kokatzen genituen. Sail bakoitzaren ehunekoei dagokienez, munduko populazioaren 20-40-40 kalkulatzen zen, gutxi gora behera.

Oraingo datuen arabera, munduko aberatsen kopurua %10ean jarri da, lanpostuaren “bedeinkapena” dutenen multzoa %35era jaitsi zaigu eta pobreen pelotoia %55era igo da. Eta populazioaren%10k munduko ondasunen %76 kudeatzen du eta pobreen multzoak %2a. Eta Europako gerra zikin berriak zenbakiak larriagotuko dituelakoan nago.

 Inori gosaria hondatzeko asmorik gabe, hau da, hau, panorama! Baina kontraesanean hazten goaz, izan ere giza eskubideen defentsa eta aldarrikapen sutsuan ari garen bitartean... ezer gutxi aurreratzen dugu horien gauzaketan, eta behartsuenen pobreziaren aurrean gero eta bihozgabeak agertzen gara. Daramagun lasterketa itsuan oraindik badugu tartea indizeak hobetzeko... ala txartzeko. Nondik joko dugu?

Argazkia: eitb

HEZKUNTZA-SISTEMAREN ERREFORMA

Ez dakit zer esan nahi duen funtsean euskal hezkuntza-sistemaren erreformarako itunak, ez baitiot minutu bat ere eskaini eta ez dut egingo. Baina ziur nago ez dela txarra. Ez dut uste naturaren aurkako ituna denik, eta gainera sistema bera hondoratzea nahi luketenak zaunkaka ikusten ditudanean, itun ona dela baiezta nezake.

Eusko Legebiltzarreko lau alderdi politiko gure hezkuntza munduan formula aurrerakoiak bilatzen eta aztertzen saiatuko diren lehen aldia izateak topa merezi du. Ez eguzkiari, horrek ez bailuke ezertarako balioko, baizik eta zorionak, adostea aurrera egitea dela behingoz pentsatu dutenei emateko.

Gure herri honek – bizitzaren mugimenduen arabera- bere irakaskuntza sarea eraldatu behar du, modernizatu, etorkizun berrietara egokitu... gure zerua indartuz. Bertatik egin ahal izango da aurrera eta denon artean errazago izango dugu. Ez naiz inozo: irteera-marra bat da, tarteko helmugekin, igoera aldapatsuekin... eta azken helmugarik gabe. Probaren ezaugarriak itundu dituzte, bakarrik. Orain mugitzea dagokigu,  atsedenik gabe.

Argazkia: Zuriñe

BASKONIA

 

Baskonia du titulua Iñaki Azkoagaren liburu berriak eta irakurleak antzeman dezakeen moduan, testuak euskal labirinto baten errealitateari puntu bat jarri nahi dio. Nola deitu behar da gure Herria? Ez da erronka makala Iñakiren esku artekoa, zirkuluaren koadratura frogatzetik hurbil baitago lantegia, edozein ikuspuntutatik helduta. 

Gure herri honetan, euskaldunok - berdin diote siglek- modu sektario patrimonialistan jokatu dugu lurralde-nomenklaturaren esparruan azken berrogeita hamar urteotan, eta gai izan gara balio sekularrak kareletik botatzeko. Horrela, gizartean adostasun handia izan zuten kultura-izendapen sustraituak txikitu egin ditugu, gatazka politikoan. Adibideak? Vasconia, Euskal Herria, Pais Vasco, Pays Basque, Euskaria... Hau da, kultura lokarri eta elementu kohesionatzaileak sakrifikatu ditugu sekulan egitura berdinean funtzionatuko ez den nomenklator politiko baten bilakuntza zentzu gabean.

Benetako zulo beltz gisa jokatu dugu, dena irentsi baitugu etengabe, argi izpi bat ere proiektatu barik. Geratzen zaidan itxaropen txikia da, Stephen Hawkingen usteari helduz, zulo beltzek ere amaiera eduki dezaketela. Ea, beraz, inoiz - nahiz eta unibertsoaren dimentsio berri batean izan- Iñaki Azkoagaren proposamena zentzuzko moduan erabil daitekeen. 

GERRARIK EZ

Urteak pasa ahala, gerra bat jasan zuen belaunaldi batean jaio eta hazitako gure gurasoen jarrera hobeto ulertzen ari naiz. Gerra hartan ezagututako eta pairatutako izugarrikeriak barruan gorde zituzten gure nagusiek, eta, suposatzen dut, oinazea euren baitan hausnartzen zuten, ezelako kanpo keinurik gabe. Nire kasuan eta milaka euskal etxetan berdin, ez nuen inoiz gurasoen arteko elkarrizketarik entzun sufritutako infernuari buruz, ezta, noski, seme-alabekiko komunikazioan ere. Katarsia isiltasun emozional esanguratsu baten bidez sakrifikatu zuten.

Jakina, alderdi galtzailearen kide izan zirelako -askotan erabateko pasibotasunetik- jakitun ziren ezer adierazteak zekarren arriskuaz, baita senideak bezalako zirkulu itxietan ere, eta beldur ziren haien iritzietan hautematearen ondorioez. Baina, zalantzarik gabe, parapetatzen ziren isiltasun hark sustrai sakonagoak zituen, eta gerrak eragindako izu-sentimenduarekin zegoen lotuta. Nahiago izan zuten gerra madarikatuaren itzalik txikiena ere gure ingurutik uxatzea, agian gorrotoaren zurrunbilo birrintzailean eror ez gintezen. Eta eskertu egiten diet oraingo ezintasunetik.

Gerra ez da ezeren konponbidea eta azkenean bizitzak eta itxaropenak suntsitzen ditu. Ez zaizkit ezta jostailuzko armak ere gustatzen. Baina badakit ezin zaizkiola begiak itxi errealitateari, utopia gure borondatean bakarrik existitzen dela, eta mundua aldatzeko lehenik gizaki guztiok lur planetatik desagertu beharko genukeela. Baina hori gertatzen ez den bitartean, agian ez legoke gaizki geure zilborrari gutxiago begiratzea, eta, bizitzaren bihozgabekeriak geure baitan bakarrik hausnartuz, aldameneko lagunaren bizitza atseginagoa egiten saiatzea.

Argazkia: Ekain