BILATU

abendua 31, 2018

OLENTZERO, MAGOAK ETA... ERGELAK


Ez dago opari berririk erregeetara arte. Horixe entzun nion ama bati Gasteizko tranbian, Olentzerok bereak banatu zituenetik berrogeita zortzi ordu oraindik eman gabe. Eta ezetz asmatu, irakurle zintzoa, nor ikusi nuen tranbian bertan aurreko esaera aditu eta berehala. Ba, ozeanoz bestaldeko pertsonaiarik kalifikaezinena,  bagoiko nire jarlekuaren ondoan eserita. Eta bere krapula-begirada galdu eta ergelarekin andreari galdetu zion zenbat urte zituen haurrak.

Ez nuen amaren erdiespena entzun ahal izan, baina higuingarriaren zantzoek bete zuten tren espazio itxia, I already fucked every day at his age”, euskara batuan, gutxi gora behera, "nik bere adinean narrua jotzen nuen egunero" adierazten duena entzun genezakeen bitartean. Baieztapen lapidario eredugarria nire sentsibilitate higatuan dardara eragiteko gai izan zen. Sukar puntu batekin nengoen eta horregatik ezin dut ziurtatu honakoa ere gertatu ote zitzaidan: jiratu nintzen Trumpengana eta bere begien aurrean esan nion: ”You're not more stupid because you don't train”

Ulertu ote zidan ala ez berdin zait. Ni lasai geratu nintzen. Eta uste dut, tranbiatik atera aurretik istorioaren subjektu pasiboarengana joan, ilea ferekatu eta «zorte on Errege Magoekin » opa niola. Berak begi keinu lagun bat eskaini zidan.

abendua 24, 2018

BIHAR BADAUKAT ZER GOGORATU


Bihar, egun seinalatua kristau egutegian, nire aitak urteak egingo zituen, 97 konkretuki. Erdia bakarrik heldu zen betetzera, gazte eraman baitzuen heriotzak. Eta bera falta zaigunetik urtero egiten diot galdera berdina neure buruari: zein da zirrara gehien sortzen didana: Gabon eta Natibitateko ospakizuna? Aitaren berotasunaz hain gutxi gozatu izana? 

Aspaldi galdu zuten nire baitan garrantzia egutegietako ospakizunek. Kalendarioak markatzen duenak batzuetan bost axola dit, axolabetasun horretan disgusturen bat edo beste ekar diezadakeen arren, batez ere hurbileko senide eta lagunen urtebetetzeak ahaztutzean. Noski, gehienok bezala truku bat daukat data horiek gogoratzeko: aldez aurretik markatzen ditut telefonoan, urtero berrepikatzeko aginduarekin, teknologiak abisua pasa diezadan. Malo! Horrela ibili behar badut, seinalea da inportantzia gehiago ematen diodala gaizki ez geratzeari benetako desio maitagarria eskaintzeari baino.

Niri biharko egunak gogora ekarriko didan lehendabiziko gauza aitaren hutsezko urtebetetzea izango da. Eta bigarren tokian, eguerdian Vanessa Sanchezekin kafe bat hartzeko hitz ordua dudanekoa. Gero egutegiari begiratuko diot, markatzen didanaz jabetzeko.

Argazkia: JMVM

abendua 17, 2018

BADA EGA-z HARATAGOKO MUNDUA




Veneri, eskerronez


1974an izango zen, oker ez banago. Euskaltzaindiak aztertu gintuen bolondres militante batzuk euskararen ezkutuetarako gure gaitasunaz (ala ezgaitasunaz?) Gaur eguneko EGAren antzerako helburua genuen - B mailako irakasle titulua lortzea, konkretuki - eta gogoratzen dut Antton Aranburu, gerora kazetari iaio izango zenaren ondoan eseri nintzela, «biluzik», nire bizitzan pairatutako azken azterketan. Ez daukat garbi, baina uste dut zenbait urte geroagotik lagun handiak izandako Jose Luis Lizundia eta Juan San Martin  izan zirela aztertzaileak. Ordurako euskarazko klaseak ematen nituen Arrasateko gau-eskolan.

Froga gainditu arren - 29 lagunetatik bederatzigarrena izan nintzen, aztertutakoen artean Hendrike Knörr, Andolin Eguzkitza, Jose Ramon Etxebarria eta horien gisako pertsonalitateak zirelarik- «pilotsik» segitu nuen (segitzen dut) gure hizkuntzaren inguruan eraikitako ezagutza endrebesatuan. Kontzientzia osoarekin baieztatzen dut aurrekoa, kotxea gidatzeko karnetarekin gertatzen zaidanaren moduko sentsazioa baitaukat euskararen munduan: horrenbeste arau, azpiarau eta salbuespenekin ez nintzateke gai izango azterketa berri bat gainditzeko.

Baina nire ezgaitasunetik dioket ez naizela lotsatzen, finean, euskarazko nire bizimodu arruntean gai izan bainaiz, adibidez, EGA titulua arestian ukatu zaion pertsonarekin bi urtez ukondoz-ukondo lan egiteko; ah! eta pertsona horrek, denbora berean, dozena bat lagunekin -batzuk egadunak- interaktuatu du bere aldetik, euskaraz. Eta bi urte ondorengo emaitza ederra – euskaraz sortua- bistan dago. Horregatik, zurrunkeria guztiak ditut gorrotatzen, titulitisari dagokiona barne.
Argazkia: JMVM

abendua 10, 2018

EZ DIGUTE GILTZA UZTEN


Paternalismo politikoa absolutismo monarkikoaren fruitua da. Erregea aita bat zen bere menpekoentzat, noiz eta tirano sarraskilariaren aurpegian kareta berria jarri behar zenean. Monarkia absolutistak amaitu egin ziren, behintzat gure inguruan, eta zeharo sistema anakronikoak diren arren, sistema monarkikoetan ere teorian parlamentuek ordezkatzen dute herriaren borondate politikoa 

Baina praktikak erakutsi digu herria haurtxotzat hartzen, bere inozotasun kronikoan ainguratuta ezer gutxik mugiarazten duen haurra, gobernuaren politiken aurrean kritiko aktiboa izatera. Ondoriozta al daiteke egiaztapen horretatik erregimen parlamentarioa utopia dela? Ez derrigorrez, baina bidean jartzen gaitu horrela pentsatzeko. Herria umetxoa balitz bezala hartuta, ezin dakioke etxeko giltza utzi, ez bailuke okerkeriak besterik egingo. 

Eta errealitate horretatik abiatuta parlamentu-sistema bera da okertzeko bidea har dezakeena (hartzen duena) zapalkuntza eta paternalismoaren arteko muga hutsaren hurrena izatera ailega baitaiteke (ailegatzen baita) Politikak, berez, nekez ekarriko du gizartearen garapen osasungarria. Gizarte-berrarmatze jarraikiak bakarrik ekar diezaioke giza kolektiboari bere ibilaldi etengaberako adore suspertzailea. Osterantzean, Boca, River Plate, Torra, Trump, Vox, monarkia, errepublika,konstituzioa eta horiekin entretenituko dute haurtxoa.
 Argazkia: Ekain