BILATU

azaroa 11, 2024

ULERTZEN DUGU EZINEGON HORI

 


Oroimen kolektiboa hauskorra da. Aroek, indar erlazioek eta interesek aldaraz dezakete, teorian behintzat betiko grabatuta geratutako inoizko jazoeraren oroitzapena. Denboraren joan ekidinezinak lausotu egiten du kolektiboaren zuzeneko pertzepzioa eta iraganeko egiaztapena zalantza bihur daiteke… eta azkenean lurrundu, erabateko desagerpeneraino.

Gure artean arras garbi dugu jeneral diktatore hiltzailearekin gertatzen ari dena. Belaunaldi gazteena ez da gai, Francorekiko aurrekoaren erreferentziatik ia ezer gordetzeko, eta -areago- gizartearen berezko alprojakerian gauza da munstro harena legenda hutsa bilakatzeko.

Esparru txikiagora mugatuz, zenbait hamarkadaren buruan inork gutxik gogoratuko du beste munstro batzuek inguruko mendi batean eragindako eraso suntsitzaile deitoragarriaz… eta bizitzak aurrera jarraituko du, ergelkeriak jota.

Oharra: udal erregistroetan ere ez da atentatuaren kontrako erabaki idatzirik aurkituko. Ulertzen dugu ezinegon hori,  edo oroimenaren hauskortasun induzitua...

azaroa 04, 2024

ATZERATU DEZAGUN AZKEN TRENA

 


Batzuk datoz eta beste batzuk joan egiten dira. Batzuk erortzen dira, beste batzuk altxatzen diren bitartean. Eta gurpila ez da gelditzen. Konponduta egongo ginateke egunen batean ibiltzeari utziko balio! Ezezaguneko erresumara  garamatzan trenaren joateari azkena emango litzaioke. Geltokirik gabeko trena, jangelarik gabea, plataforma ilun batetik bidaiariei gozokiak eskaintzen dizkien saltzailerik gabeko trena. Bere bidetik ateratzen  gizakiok saiatu arren bira egiten jarraitzen duen eta jarraituko duen trena, gutariko bakoitzarekin bidaiari gisa.

Konponbiderik ez dugula pentsatzeko arrazoi ugari daude. Eta ziurrenik gure espeziea geure erruz desagertuko da. Baina ez da egia txikiagoa herentzia genetikoan itxaropen dosia eman zaigula, martxarako ezinbesteko elementua, hain zuzen. Eta horri heldu behar diogu, beldurrik gabe, bizitzaren txinpartari eutsiko badiogu. Inork ez gaitu ezkor izatera behartzen, beraz, eman diezaiogun aukera berri bat unibertsoan gure kokaleku den hauts puntu honen etorkizunari. Amaiera sumatzen dugu baina oraindik azken trenaren irteera atzeratzeko denbora dugu.

Argazkia: Zuriñe

urria 28, 2024

OHEAN POSITIBO

 


Auzoko dudan Carlos Egeak dio gutxi eta gaizki egiten dugula 
lo. Ez da edonor hori baieztatzen duena,  Loaren Elkarteen Espainiako Federazioko presidentea baita nire laguna. Diputatuen Kongresuko Osasun Batzordera gonbidatu berri dute, derrigorrezko eguneroko atsedenerako jokabidean gero eta muturrekoagoa den gurea bezalako gizarte batean lo egiteko ohiturak aldatzeko haren iritzia entzun nahi baitzuten. Ordutegiekin eta lan-ordu kopuruarekin zuzenean lotutako gaia dute esku artean.

Lo egiteari garrantzi gutxi ematen zaio gure artean, lan eta aisialdiko jarduerei lehentasuna eskainiz beharrezko atsedenaren aldean, eta horrek estres maila handia dakar.

Espezialista honen arabera, oheratu ordua eguzki-orduarekin guztiz desfasatua dago. Behar baino askoz beranduago hartzen dugu afaltzeko ordua. Eta ohitura egokiagoa eta osasungarriagoa izateko prestakuntzan, hezkuntzan eta lege berrien aplikapenean eragin beharko litzateke. Hau da, legedia berria behar da loaren kultura aldatzeko.

Eta ohiturek kultura irrazional batean ainguratzen gaituzten bitartean, beharbada Egeak aholkatzen duena probatu beharko genuke, ohean positiboa izan behar dela: lo egiteko eta harreman sexualak izateko lekua dela, eta ez irakurtzeko edo telebista ikusteko edo ezer burukoarekin kontsultatzeko. Horrek guztiak pixkanaka loa murriztea eragiten du.

Argazkia: https://nubett.com/


urria 21, 2024

POLITIKAN EZ DAGO LAGUNIK


Ez dut inoiz ulertu ahal izan, ezin baduzu zure etsaia garaitu  bat egin harekin dioen esaera. Badira egunak ni ere baieztapen horren esanahia ulertzetik gertu nagoela, baina arrazoi bategatik edo besteagatik ezin dut zirkulu bete eta ezinaren aldean geratzen naiz.

Hausnarketan lagunak  bereizten hasten naiz, inoiz traizionatuko ez ditudan pertsona maite horiek. Eta sentitzen dut ezin ditudala sartu haien artean sintonizatu ezin izan ditudanak, edozein dela ere beraiekiko  diferentziarako arrazoia. Zaku berean lagunak eta horiek sartzeak adiskidetasunaren perbertsioa suposatuko luke, lagunek adierazten duten altxorra ezerezean diluitzera eramango ninduen zerbait.

Eta horrek baieztatzen dit politika dela hasierako esaldi bihurri hori aplikatzeko den sektorea, horretan etengabe ikusten baititugu bere betetze praktikoaren adibideak eta, ohituraren ondorioz, etsaia adiskidetzat hartzearen emaitzak txalotzera ere iristen gara. Eguneroko prentsaren titularrak irakurri besterik ez duzu behar jabetzeko, arerio mortala nork bere helburuetako erabiltzea praktika arrunta dela.  Azken finean, politikan ez dago lagunik. Horregatik da politika.

urria 14, 2024

EZJAKIN ARRISKUTSUAK

 


Gure haurtzaroan gutariko batek, labana txiki batek lagunduta, bere izena idazmahaian markatzen zuenean edo, eskolatik kanpo, horman idazten zuenean, esan ohi zen ekintza hark erabateko ezjakin bat irudikatzen zuela. Udalaitzeko gurutzea eraso eta desagerrarazi dutenak, ezjakin izateaz gain, koldarrak dira, gauaren iluntasunean babestuta egin baitute balentria.

Herriaren borondatetik sortzen diren zeinu kulturalak ezabatzea, desagerraraztea, kalifikaezineko ekintza bat da, buru gaixoetatik bakarrik etor daitekeena. Eta tristeena da erasoak ez duela atzera bueltarik. Ondare kulturaleko pieza bat birrindu dute, betiko. Hori egin dutenek gure memoria historikoaren defizita handitzea lortu dute. Baina eurei, bost axola! Ezjakin arriskutsuak dira.


Argazkia: https://www.freepik.es/imagen-ia-premium


urria 07, 2024

LURRALDEAREN KOHESIOA

Lehengo astean Gasteizen izandako Eusko Ikaskuntzaren XIX. Kongresuaren egunetan, euskal gizarteak gaurregun duen (edo izan beharko lukeen) gai interesgarrienetako bat aurkeztu da, eta hori gure lurraldearekiko, gure habitatarekiko konpromisoa baino ez da. Gaia berez dagoeneko zaila bada mundu mailan, ez da gutxiagorik hurbileneko lurraldera mugatzen garenean, hots, egunero zapaltzen dugun horretara.


Lurraldetaz orokorrean hitz egiten dugunean europarrari, estatukoari, eskualdekoari, udalekoari, baita bizi garen auzokoari buruz ere ari gintezke. Eta bistan denez, horietako bakoitzaren aldeko konpromisoa ezberdina da. Zirkulu zentrokideen formula da. Intentsitate ezberdineko indar konprometitzaileak daude, bizitegi hutsetik hasi eta emozionaltasun sakonenetaraino, erabateko kidetasun sentimenduarekin. Horregatik beragatik, herritar guztiek ez dute modu berean ulertzen lurralde kontzeptua.

Lehen zirkulu bat konpromiso sozialarekin behar adina konprometituta ez dagoenean, lurraldea lausotu egiten da eta kohesioa zailtzen duten mugak agertzen hasten dira. Eta ez dago garapenik lurraldeari bizia emateko baldintzak betetzen ez badira. Konpromisorik gabe ez da ongizate sozialik izango, eta ongizate hori ez da faktore ekonomikoak soilik ematen. Harreman soziokulturalak oinarrizkoak dira. Bestela atxikimendurik ezak galaraziko gaitu.

Argazkia: Eusko Ikaskuntza

iraila 30, 2024

GARRAIO PUBLIKOA

 

Bidaiarien garraio kolektiboari dagokiona da garraio publikoa. Pribatua ez bezala, garraio publikoko bidaiariek operadoreak eskaintzen dituen ordutegi eta ibilbideetara egokitu behar dute eta neurri handiagoan edo txikiagoan Jaurlaritzaren arauzko esku-hartzearen menpe egon behar dute.

Horrela defini liteke garraio publikoa, eta mugaketa horrekin bat egin ala ez, gertatzen dena da administrazioaren esku-hartzea gutxi gora behera sinbolikoa dela, konpainiek eurek nahi dutena egiten baitute, eta zer esanik ez ditxosozko Covidez geroztik bezeroarekiko adarra jotzea maila maiuskulak hartzen ari da. Ez dakit zer gertatuko zaion irakurleari, baina ni – garraio publikoaren gero eta zale handiagoa naizenez- jipoituta sentitzen naiz batzuetan, eskaintzen zaigun zerbitzu eta arretarengatik.

Nire duintasunean zauritu egiten naute, adibidez, autobusera iritsi eta barrura igotzeko txartela internet bidez hartu dutenek lehentasuna dutela adierazten zaigunean. Operadoreak, enpresa pribatua  delako, bere interesetarako hoberen iruditzen zaizkion baldintzak jartzen ditu sal-erosketa errentagarria gerta dakion. Baina nik – gauza mordorako internet erabiltzen dudan arren- aldez aurretik txartela erdietsi duena bezainbeste eskubide daukat autobus “publikora”ra igotzeko… baldin eta administrazio publikoak hiritarron berdintasunean sinesten badu. Osterantzean, gezurretan ari dira, eta, askotan bezala, interes pribatuen morroiak dira.

Argazkia: wikipedia