EGIA EZ DA ERRENTAGARRIA

 

Mundua ez da dirudiena, batzuek – boteretsuenek-  guri iruditzea nahi dutena baizik. Inoiz ez da egia gezurretatik hain hurbil egon gaur egun dagoen bezala. Baina, gainera, oso urrun gaude egia dena eta gezurra dena bereizteko formula aurkitzetik. Goazen bidean, milurtekotan goi mailako goiburua izan dena zeharo harripetan egongo da laster: egia beti azalarazten da. 

Ezin izan nuen irribarrea ezkutatu, azken urteotako enegarren aldiz Philip Morris multinazionalaren bere beste titular bat irakurtzean: zigarroak fabrikatzeari utziko diogu, herritarren osasuna interesatzen zaigulako. Bai zera!! Halako adierazpen bat sinetsarazteko euren negozio-lerro tradizionala ordezkatzeko inbertitu dituzten milaka milioi dolarretan oinarritzen direnean, gezurretan ari dira, batere zalantzarik gabe. Bost axola horiei gizateriaren osasuna! Diru kopuru ikaragarri horietatik etekinak lortzea baino ez dute bilatzen. Eta beti kontsumitzailearen kontura.

Gezurra errentagarritzat jotzen da, zenbait zailtasunetatik atera eta irabazteko estrategia eraginkorrak muntatzeko aukera ematen baitu, konbentzitu beharrik gabe. Egiarekin badoaz, ez dira urrutira iritsiko, gezurra arrakastarako baliabidea baita. Eta gezurtia deskubritzean, deskubritzailea nahasten eta manipulatzen saiatzen da, gezurrik ez zegoela esanez, iritzi aldaketak baizik. Kasu horretan, gezurra akats baten zuzenketarekin ordezkatzen saiatzen da. Eta gurpilak bere martxan segitzen du, gezurti boteretsuaren mesedetan.

AZAROA, HILABETE PENTSARAZLEA

 

Azaroa, hile bitxia, Domu Santuarekin abiatu San Andresekin bukatu. Gutxi gora behera horixe dio erdal errefrauak. Eta benetan azpimarragarria gertatu da maila orokorrean. Horra hor, gizateriaren etorkizun ziur gabea markatzen duten AEBetako hauteskundeak, zalantzagarriak ez hainbeste datozen urteetan nazioarteko edo munduko politikaren zoruan ekar dezaketenagatik, baizik eta politika egiteko ohiko moduarekiko hausturarako adierazten duenagatik.

Munduko gaur eguneko gizakirik aberatsenak bere milioiekin lagunduko duen herrialde boteretsuenaren gobernuko figura izateak agerian utzi du beste behin politika zer den. Horrelako pertsonaiek iraunarazi nahi dutenaren lehen urratsa baino ez da: mundu txikitxoa euren martxa-doinuan mugiaraztea. Eta beren burua gero eta aberatsagoa ikustea, gizadi esklabo eta ergel baten kontura. Orain arte ere horrela bazen, aurrerantzean mendekotasun harremanak okerrera egingo du.

Azaroan ere aspertzen jarraitu dugu estatu politikarekin, etengabeko elkarren kontrako agertoki batean gaudela eskuinak gobernuan dagoen bere oposizioa lurrez, itsasoz eta airez gelditu gabe astintzen segitu du. Bitartean, exekutiboa indarrik gehienekin sostengatzen duen alderdiaren baitan ustelkeriaren kasuak biderkatu egin dira.

Eta tokiko mailan herri-kontsulta loteslerako deia egin digute, eta, behintzat niri, herri hauteskundeetan bozkatzeko nire ohitura aldatu behar ote dudan azterrarazi dit.

Bada,  hori, San Andresek, politikoki hitz eginez, pentsarazi digun hilabete bitxia itxi du.

Argazkia: Ekain

ITXAROPENEZKO HORIZONTEAK

 

Opari bikaina jaso berri dut, enpresa pribatu eta publikoetako bere ibilbide luzeari esker, Euskadin azken hamarkadetan bereizi gaituen maila ekonomiko eta sozialaz ongi gozatzea ahalbidetu diguten adimen pribilegiatuko talde horretan bere izena jarri duen lagun baten eskutik. Xabier Retegi Aiastuik “Horizontes de esperanza” izenburupean argitaratu duen liburuaz ari naiz.

Hausnarketa sakon eta ausarta da. Izan ere, ausardiaz abiatu behar da -espiritu eraikitzailerekin- euskal gizartearen balio tradizionalek darakutsaten errealitateari erreparatuz, etorkizuneko belaunaldiei itxaropen-horizonte bat diseinatu guran lan-plan bat proposatzeari ekiteko. Helburuaren zailtasuna ez datza hainbeste planaren beraren artikulazioan, egungo gizarte-kontzientziarik ezak adierazten duen hasierako defizitaren baitan baino. Ez gara 1954an ginen bezalakoak. Gizarte eredua hainbeste aldatu da, ez dakidala benetan kontzientzia sozialaz hitz egin dezakegun edo, aitzitik, pentsamendu posizio indibidualizatuetara jo beharko genukeen, kasurik onenean.

Retegik hatza jarri du minaren lekuan. Garrantzitsua litzateke zaurituok testu bikainean bilbatutako teoria geureganatzea, eta ehunka errealitate praktikotan murgilduta aritu den eta oraindik ere ihardunean diharduen gizonak dioen bezala, euskal gizartea hobe eta itxaropentsu batera eramaten duten etapak kateatzeko gai izan gaitezkeela erakustea.

UMEAK HAZI EGITEN DIRA

 

Mingotsez irakurri dut Madrilen azken bost urteotan haur gehiago desagertu direla aurreko berrogeita hamarretan horrela erregistratuta zeudenak baino. Zifra dardaragarria, drama sozial gisa esan nahi duenarengatik. Horrelako giza hondamendiren jatorrian arrazoi ugari egon daitezke, gizakiaren kontzientzia larritzeari uzten ez diotenak. Eta gizakia esanez, ez naiz ari Israel-Palestinaren gatazkaren erdian ospitale, ikastetxe eta abarren bonbardaketen kontra ahotsa altxatzen ez dutenei buruz, baizik eta egunero hiltzen diren ume errugabeak ahaztuz Netanyahuri Irango petrolio eremuak ez suntsitzeko eskatzen diotenak. Nazkagarria, besterik gabe.

James Barrie idazlearen “Inoiz ezeko herrialdea”ren umeak datozkit gogora halako albiste zirraragarriekin batera, umeak heldu izatera ailegatzen ez direneko izar baten barruan kokatuak. Helduak izateagatik gaiztoak diren Garfio kapitanaren agindupeko eskifaikideen gaiztakeriak noiznahi jasan beharrean dauden umeak dira, hazi nahi ez dutenak. Zoritxarrez, ipuina da eta errealitatean umeak hazi egiten dira.

HERRI-KONTSULTAK

Demokratikoa denik ezin uka,  baina  bere osotasunean erlatiboa gerta daiteke, batez ere ondorioen aplikazioari dagokionez. 

Partaidetza-kontsulten alde nago, betiere parte hartzearen oinarrizko alderdiak aintzat hartzen badituzte, hala nola, -adibidez-, ordezkari politikoek arazo zehatz bat ebazteko zeharoko ezintasuna, eta -gainera- ez badute inoiz ordezkaritza politikoa bere erabaki-eginkizunean erabat ordezten.

Auzotarrak kontsultarako prestatu eta deitzeak ez ditu deitzen dutenak ardura politikotik salbuesten. Ordezkari politikoak dira erabaki behar dutenak, eta ez diete inoiz herritarrei bota behar hautatu zituztenean bere gain hartu zuten betebeharraren zama. Herri-kontsulta batean, herritarra ezin da bere eginkizunean kontsultatua izateaz haratago joan.

Eta kontsultari inoiz ez zaio eman behar erabakigarrizko balio absolutu handiagorik, kontsulta sustatzen duen erakundeari hauteskunde-ordezkaritza edukitzeagatik dagokiona baino. Beste edozerk hauteslegoa zorabiatzea lekarke, eta horrek iruzurra eragin lezake. Horregatik herri-kontsultak, berez, ez du ordezten eragileen erantzukizuna.

ULERTZEN DUGU EZINEGON HORI

 

Oroimen kolektiboa hauskorra da. Aroek, indar erlazioek eta interesek aldaraz dezakete, teorian behintzat betiko grabatuta geratutako inoizko jazoeraren oroitzapena. Denboraren joan ekidinezinak lausotu egiten du kolektiboaren zuzeneko pertzepzioa eta iraganeko egiaztapena zalantza bihur daiteke… eta azkenean lurrundu, erabateko desagerpeneraino.

Gure artean arras garbi dugu jeneral diktatore hiltzailearekin gertatzen ari dena. Belaunaldi gazteena ez da gai, Francorekiko aurrekoaren erreferentziatik ia ezer gordetzeko, eta -areago- gizartearen berezko alprojakerian gauza da munstro harena legenda hutsa bilakatzeko.

Esparru txikiagora mugatuz, zenbait hamarkadaren buruan inork gutxik gogoratuko du beste munstro batzuek inguruko mendi batean eragindako eraso suntsitzaile deitoragarriaz… eta bizitzak aurrera jarraituko du, ergelkeriak jota.

Oharra: udal erregistroetan ere ez da atentatuaren kontrako erabaki idatzirik aurkituko. Ulertzen dugu ezinegon hori,  edo oroimenaren hauskortasun induzitua...

ATZERATU DEZAGUN AZKEN TRENA

 

Batzuk datoz eta beste batzuk joan egiten dira. Batzuk erortzen dira, beste batzuk altxatzen diren bitartean. Eta gurpila ez da gelditzen. Konponduta egongo ginateke egunen batean ibiltzeari utziko balio! Ezezaguneko erresumara  garamatzan trenaren joateari azkena emango litzaioke. Geltokirik gabeko trena, jangelarik gabea, plataforma ilun batetik bidaiariei gozokiak eskaintzen dizkien saltzailerik gabeko trena. Bere bidetik ateratzen  gizakiok saiatu arren bira egiten jarraitzen duen eta jarraituko duen trena, gutariko bakoitzarekin bidaiari gisa.

Konponbiderik ez dugula pentsatzeko arrazoi ugari daude. Eta ziurrenik gure espeziea geure erruz desagertuko da. Baina ez da egia txikiagoa herentzia genetikoan itxaropen dosia eman zaigula, martxarako ezinbesteko elementua, hain zuzen. Eta horri heldu behar diogu, beldurrik gabe, bizitzaren txinpartari eutsiko badiogu. Inork ez gaitu ezkor izatera behartzen, beraz, eman diezaiogun aukera berri bat unibertsoan gure kokaleku den hauts puntu honen etorkizunari. Amaiera sumatzen dugu baina oraindik azken trenaren irteera atzeratzeko denbora dugu.

Argazkia: Zuriñe