EUSKAL KULTURA JAPONIERAZ

Liburuaren aurrealdea

Eta japonieraz, zergatik ez? Horixe da oraintsu lagunkide daukadan Sho Hagiok egin duena: euskal kulturaren ikuspegi orokor eder bat japonieraz argitaratu du. Eusko Ikaskuntzako bazkidea da eta  euskaltzale amorratua, Euskal Herria erreferentziz ezagutu zuenetik. Harrez geroztik zenbait aldiz bisitatu gaitu eta gutarikoa dugu, zentzu kulturalean, hau da gogo-lokarria eraikitzen duenekoan.

Milaka kilometrok bereizten badute ere, nork bere baitako bizi-pizgarriak urrutiko lurretan landa ditzake, zuzen jorratutako soroek uzta egokia emango diotela jakitun. Horixe egin zuen Sho Hagiok eta ondorioz euskaltzale guztiok harro senti gaitezke berarekin, hemengo baratzeko produktuak japoniar merkatuan salgai egotera iritsi baitira, berriz ere. Ez gara munduko zilborra baina ezin gaitezke kexa munduan gure kulturaz ezagutzen denaz.

Sho Hagiok entzutera ohitu gaituen moduan, euskal nortasunetik gehien gustatzen zaiona euskararekiko atxikimendua, besteenganako dugun irekitasuna eta nor berarenganako fidagarritasuna dira. Eta Sho Hagio ezagutzen dugunok justu kontrako norabidea eman geniezaieke haren hitzei, aplikagarriak baitira, beren osotasunean, japoniarraren eguneroko praktikan nabarmentzen baitira aipaturiko nolakotasunak

Sho Hagio, Donostiako Miramar Jauregian

Sho Hagioren liburuak, modu xehean egin badu ere, bere puntutxoa ezarri du eguzki sortzailearen inperioan. Badakigu ekialde-muturreko lurralde haietan adiskide bat dugula, euskaldunok ahaztu ezin duguna. Euskal Herrian jaiotakook bezainbeste maite du euskal gogoa. Eskerrik asko, adiskide, Arigatô.

Sho Hagioren gaineko informazio gehiago:

http://www.euskonews.com/0461zbk/elkar_eu.html

KAZETARI ONAK BEHAR DITUGU

Bistan da komunikazioaren mundua aldatzen ari dela abiadura itzelaz. Idatzizko zein ikus-entzunezkoetako medioak iraultza lehergarrian ari dira, euren negozioetako biharko formula zein daitekeen asmatu nahian. Formulak etziko balioko ote duen beste gauza bat da. Bilakaeraren erritmoa ikusita ezezkotan nago.

Internetek pikutara bidali zituen komunikazioaren ohiko koordenadak eta goizero albiste berriren batekin gosaltzen dugu, berrikuntzen lasterketa amaigabeko hurrengo maila zein izango ote igarri ezinik. Horren ondorioz, besteak beste, kazetari profesionalen egoera ez da bat ere osasungarria. Espainiar estatuko unibertsitateetatik lan merkatura urtean ateratzen diren 3.000 inguru kazetari gazteetatik 500 batek lortzen bide dute medioren batean kontratatuta izatea. Eta nolako baldintzetan, gainera!

Ia berrogei urte daramatzat euskal medioen ibilbide malkartsuan, gora eta behera. Ez dut sekula gaurkoaren gisako noraeza profesionala ezagutu. Enpresak etorkizun ilunean eta kazetariak zalantza maiuskuluan  galduta: gehienak eurek aukeratutako lan-esparruan inoiz aritu ahalko diren jakin gabe, eta guztiak prekarietatearen ahotzarreko atarian kezkez josita.

"Kazetaririk gabe ez da kazetagintza; kazetagintzarik gabe ez da demokraziarik" oihukatzen zuten arestian espainiar kazetari-kolektibokoen elkarreratzeetan. Arrazoi osoz eginda ere, kazetagintzaren oinarrizko osagaia baita kazetaria. Baina kazetagintza modu askotakoa zerbitza daiteke gaur eguneko publikoaren gustua egiteko eta, zoritxarrez, ohitu egin gaituzte kazetarien premia ez duen kazetagintza antzugarri eta alienagarri batera.

Euskal medioetan geure aletxoak agerrarazten nik bezainbeste eskarmentu dutenek dakiten bezala, hastapen haietan ez genuen alboan euskal kazetari tituludunik. Eta euskararen militantziak eraman gintuen komunikazioaren arlora, kazetagintzaren oinarrizko kontzeptuak eurak ere menderatu gabe. Hil honen 14an hogeita hamabost urte bete dira, Azitainen lagun taldetxo bat bildu ginela, DEIAn euskarazko saila izango zela uste (eta desio) genuenari eite emateko. Han geunden, Martin Ugalderen aginduetara, Amatiño, Anatsan, Mikel Atxaga, Mikel Mendizabal, Antton Aranburu eta seiok. Militantzia hutsa. Garai hartan ez genuen intrusismoarekiko beldurra ezagutzen.

A! Eta noski, ez zen geure burutik inoiz pasatu, lan harengatik ezer kobratu behar genuenik. Horrelako baldintzetan abiatu ginenetako askotxok oraindik ere musu truk segitzen dugu beharrean, askotan editoreen indiferentziak matxakatuta. Kazetagintzaren modu bateko espezimenak izan gara, baina zorionez ala zoritxarrez gizartearen bilakaerak estilo berriak jaioarazi ditu, diferenteak. Eta bat ere dudarik gabe, maremagnum itzel honetan kazetari onak behar ditugu.

Egungo kazetari profesional euskaldunek –inoiz baino gehiago eta sekula baino jantziagoak ofizioari dagokionez- arazoak dituzte euren lanetik -hobe esanda, titulutik- bizitzeko. Eta gainera intrusismoak toki hartu du, indartsu, munduko beste edozein hizkuntzatakoan bezalaxe. Kazetariek aurre egin behar diote egoerari, bakoitzak ahal dituen bitartekoekin, eta horiek zoritxarrez ez dira asko.

Baina kazetarien lana beharrezkoa da gizartearen disekzio zintzoa angelu guztietatik eduki dezagun. Demokraziak ez du egiazko betartea erakutsiko kazetari profesionalen ekarpenik ezean. Gizarteari dagokio langile horientzako baliabideak aurkitzea. Erronka ez da txantxetakoa. Kazetagintza zintzoan sinesten dugunok ezin diogu bizkarra erantzukizunari, aurrean brunete mediatiko, albiste-korporazio orojale asezin eta era askotako eragozpen zurrunbilotsuak edukiko ditugun arren.

 

 

Argazkiak: kevin.lexblog.com;  apu.org.uy

 

 

KRISIA ARGITALETXEETAN

Itxura denez argitaletxe handiak, euren emaitza kontua zifra beltzez ateratzen saiatzen diren enpresa  txikiak jaten ari dira espainiar zeru azpiko orubean eta, oro har, lur azal osoan. Nihil novum sub sole, ezer berririk ez zeru azpian, irarkola asmatu zenez geroztik... edo, estutuko banindute, baita lehenagotik ere.

Argitaletxe txikiak independentziaren sinonimotzat hartu dira literaturan, eta normalean hala izan dela esan liteke. Argitalpen-lerro konprometituagoekin lerrokatuta, sortzailean -egilean- arriskatzen dute gehiago eta irakurlego murritzagoko merkatuetara azaldu dituzte euren katalogoetako tituluak. Eskaintza kualifikatu horren sorburuan gizon-emakume berezi samarren bat izan da beti: literaturari hego askeen aukera eman nahi izateaz gain... lantegi horretan dirurik ez galtzea helburu izan duena. Bata ez baitago bigarrenarekin haserre. Are gehiago, elkarren ondoan joan behar dute argitaletxeak fruitu onak ematen iraungo badu.

Ene irudiz, konpromezu artistikoarekin zintzo jokatu duten argitaletxeei ez diete kalte handirik eragin euren estrategia komertziala  best seller-etako formulan oinarritu dutenek. Diseinuko sarrailgintza eta ferreterietan saltzen dena zuzeneko lehiakide ez direlako arrazoi berdinarengatik. Bezero desberdinak edo, behintzat, abaguneko xede diferentekoak dituzte literatura mota biek. 



Bi sektoreak osagarriak dira, eta bakoitzak bere erronkei eutsi ahalko lieke baldin eta lehiaren arau mugatzaileei lotuko balitzaizkieke. Baina badakigu arrazoinamendu hori funtsik gabeko ilusioa dela. Hazkunderako bien nahiak baten ahulezia ekarriko du, normalean. Txikiena kaltetuta, ia beti.




Eta labaindura arriskugarri horretara merkatuaren jarrera pasiboak lagun dezake. Bezeroak bere ahalmen kritikoa galtzen badu eta prest badago literatura konprometutzat zelofanezko paperean bildutako edozein eskaintza hartzeko... orduan tristeena irakurlegoaren ergelkeriaren sintomak dira. Horixe dugu itzuli zaileko punturik latzena, gizartearen osasun intelektualaren berreskurapena konplikatua bilakarazten duena.



Hori horrela, gaixoaren susperketarako labur zein epe ertaineko itxaropenak hutsaren hurrenak izango lirateke. Baina tunelaren iluntasunean beti edukiko dugu argi izpiren bat, menzuloa izango bada derrigorrezkoa baitu bertara sartzeko zuloa, argi errainurako zirrikitua. Eta literatura aske eta konprometituak bizirik segituko du, gizon-emakume askeak diren bitartean. Ekonomiaren araurik hertsienek ere ezingo diote hari aterik itxi, aske izateko gogoa libre baita, pertsona morroilpean kateatuta egon daitekeen arren. Argitaletxe handi baten logistikari lotuta edo merkatal zirkuitu nanoetara atxikia,  literatura konprometituak -marginala, beharbada- aurrera segituko du. Hura idazteko norbait gertu egotea da inportanteena.

Argazkiak: 

1.- adictamente.blogspot.com

2.- tere anda

HOGEITA HAMAZAZPI URTE

Halaxe da, bai, jaun-andreok! Gaurkoaren gisako egun batean -asteazkena suertatu zen 1975ean- ezkondu egin ginen Edurne eta biok. Zientzia fikzioa irudituko zitzaidan egun hartan norbaitek esan izan balit, nire irakurleekin zuzeneko konexioan jarriko nintzela efemeridearen berri emateko!

Eta hementxe naukazue hogeita hamazazpi urte geroago,  nire gogoko ohiko betebeharrari bide emanez eta halaber fikzioaren mitoa lurrera erorarazteko beste urrats batekin aurrera eginez. Izan ere, errealitateak edozein asmakuntza gaindi dezake. Eta fikzioak ez du zerikusirik izan gaur ospatzen dudan urtebetetzearekin.

Erreala izan da bidea, errealak ezker eskuin aurkitutako oztopo, laguntza, tristura eta alaitasunak eta erreala ere askotan ezerezetik atera behar izan dugun kemena. Den-dena egiazkoa, mamitsua.

Merezi izan du. Bidaiari ekin genionean ezer gutxi genekien bizitza-itsaso zabalean izango genituen uhinetaz. Baina gure indarretan genuen konfidantza eta ez genion erantzule izateari muzin egin. Atzean geratu dira bizi izandako une zail eta goxoak, baina espazio berriak geratzen zaizkigu exploratzeko. Horretan ari gara egunero, ezezagunaren zain, baina itxaropentsu.