BILATU

ekaina 25, 2012

AURELIO ARTETAK BELDURRA EMATEN DIT

Atzo, igandea, normalean irakurtzen ditudan egunkarietako batean Aurelio Arteta katedradunak zerbitzatzen zigun artikulu interesgarria irakurtzeko aukera izan nuen (pazientzia eta San Juan gau magikoaren osteko ajeari irribarre batekin eusteko ahalmena izan zituen beste edozeinek bezalatsu) “Memoria, relato... y juicios de valor” zeritzan idazkia.

EHU-ko irakaslearen ohiko lerrotik zetozen tiroak eta beraz ongi parapetatuta irentsi ahal izan nuen idazkia, nire osotasun psikikorako ezelako arriskurik gabe. Orain hurrengoan PSOEko Jesus Egigurenek zioen moduan, Arteta nondik datorren zangotzarra abiatu baino lehen ikusten zaio, ahalegin handirik egin barik. Gurdia idien aurretik jartzera ohituta dagoenez gero, teoriak ere halakoxeak ateratzen zaizkio unibertsitari-maisuari. Inor gutxi konbentzitzeko gai da, behintzat burmuinean razionaltasunari toki eskaintzeko gauza direnen artean.

Gonbidatu egiten zuen Artetak irakurlea aurriritzi faltsuak desterratzera, besteak beste gure diferentziari buruzkoak. Eta hori gutxi bailitzan, eskubide kolektiboen entelekiaz mintzatzen zitzaigun, EHUn filosofia morala erakusten duen nafarra. A! Eta gaixotasun etnizistari buruzko ez dakit zer nolako harri bitxiak botatzen zituen, lasai asko, euskaldun guztion diruarekin finantzatzen den erakunde akademikoko asalariatuak. Hori bai da demokrazia, ezta Arteta jauna? Talaia paregabetik –hots, Euskal Herri etnizistan egunkari gehien saltzen dituen komunikabide-taldearen baitako medioetatik- deskargatu egiten zituen bere pistolak, liberalismo eskuindar baztertzaile higuingarriaren ildotik. Polita, oso, etnizistok antidemokratikotzat jotzen gintuen bitartean.

ETAren amaierak euskal abertzaletasunaren egokitzapenaz ez baizik eta horren gaineko galdeketaz zerikusirik eduki beharko lukeela zioen filosofoak. Eta nazionalismoari legitimitate irrazionala dagokiola gehitzen zuen. Korolario gisa, berriz, euskal gizarteak nazionalismoaren desarmeari buruzko foro iraunkorra izan beharko lukeela azpimarratzen zuen, baina –aldi berean- bere burua inozo hurrengotzat jotzen zuen halako planteamendu egiteagatik, konbentzituta izan nahi ez duena konbentzitu nahi izatea ariketa antzua delakoan baitago. Albert Camusen aipu batekin amaitzen zuen pentsalariak, zeinean limurtu ezin daitekeen gizakia gizaki beldurgarria dela adierazten zuen frantziarrak.

Dirudienez Aurelio Artetak ez daki gauza handirik ispiluen jokoaz... edo giza banakoen askatasunaz hain konprometitua dagoen ze bere libertatearen labirintuan ahaztu egin du, simetrismoaren oinarrizko postulatuengatik bere burua ere jarri beharko lukeela balizko limurtzearen ahalezko jokalarien artean. Nik behintzat ez diot inoiz aditu (entzun, irakurri) prest legokeela pertsuaditua izateko, baldin eta konbentzitzen badute, noski. Horretarako joko dialektikora ireki egin behar da, aurriritzi eta lokarri liberal antzugarri eta kamustaileak alboratuz. Eta, zer esanik ez, liberalei beltz jartzen zaieneko interbentzionismorako deietara jo barik.

Niri, Aurelio Artetak –pertsuasiorako gertu ez dagoen heinean- beldurra ematen dit, izua.



Argazkia:  ciudadanovoltaire.blogspot.com

ekaina 18, 2012

ENTZULEGO ZORROTZA


Nire karrera luzexka samarrean ohitua nago han eta hemen hitzaldiak ematera, hamaika gai desberdinez. Eszenategi ugaritan eta zenbait hizkuntzatan aritu behar izan dut, batzuetan titulu propioarekin eta beste askotan erakunderen baten izenean. Publikoak ere, noski, denetarikoak izan dira eta kasu batzuetan oso zorrotzak, exigenteak, gainera.

Gaur goizean azken agerraldia egin dut, eta oso esperientzia polita izan da, modu bereziz prestatu behar izan baitut nire burua hitzaldian porrot ez egiteko.  Non eta Arrasateko ikastola batean aritu naiz, norentzat eta, bost-sei urteko umeentzat hitz egin behar izan dudalarik. Gaia ez zen makala, alajaina: Arrasateko historia. Aitortu behar dut azken egunotan urduri antzera ibili naizela, ez baitut inoiz hain entzulego gaztetxo izan eta ez nekien nola erreakzionatuko zuten nire berbaldiarekin. Normalean historiari buruz mintzatzen garenean erabiltzen diren kontzeptu eta terminologia, jakina, alde batera utzi behar nituen. Baina nola ordezkatu horiek? Hortxe zegoen gakoa.

Ume horiek nire begirune osoa zuten ekitaldiari ekin aurretik, eta ezin nuen edozein narrazio asmatu. Haurrek euren mundua daukate eta elikatu behar zaie, errespetutik, haien behar eta premiekin sentikorrak izan behar baitugu. Horregatik, umeak protagonista bihurtu nahi izan ditut gaurko hitzalditxoan, beraiek ere euren estilo eta oraindik gordintasunean historiaren partaide baitira. Nolakoak, gainera!
.
Istoriotxo bat bilbatu dut eta haurrekin batera nik egundo gozatu dut. Denbora-espazio kontzeptuan ipuin bateko zertzelada nagusiak bailiran sartu ditut arrasatear historiako hiruzpalau mugarri anonimo, eta horiekin haurren ezagutzarako ahalmen irekia zeharkatu dut, nire tantatxoa utziz. Lortu dudalakoan nago, umeak –zerbait izatekotan- egiazaleak baitira, aurpegi bakarrekoak.

Nik uste dut emaitzak merezi izan duela. Hantxe izan ditut hogeita hamar bat umetxo, euren aulkitxoetan eserita eta arbelari so. Nire esku ez trebeak marrazten zituen animalia, mendi, pertsona, erreka eta olei begira eman dute tartea, eta nirea amaitu dudanean galderak egiteko eskaini diedan txandan inoizkorik beteena gertatu zait itaunketa. Goi mailako entzulegoa, beraz, gaur goizean izan dudana, adinean ibilbide laburrekoak diren arren.




Argazkiak: Silbia Maria Seco

ekaina 11, 2012

SUKALDARITZA: EZ AL DA GEHIEGI?

Herri baten osasun fisikoa tokiko medioek sukaldaritzari eskaintzen dioten espazioaren arabera neurtuko balitz, euskaldunena munduko osasunik osasunenetakoa izango litzateke. Ez dago egunik prentsaren titularretan gastronomiarekin erlazionaturiko zerbait agertu gabe. Euskaldunok jatun onen ospea dugu eta, salbuespenak salbuespen, egia izan behar du, gure geografiako edozein tokitan aurki baitaiteke non bazkaldu edota afaldu modu ederrean.

Sukaldaritza zaleen salbuespenen artean nagoela argitu nahi dut aurrera baino lehen. Ezagutzen nautenek badakite ez dudala janari gaietan denbora alperrik galtzen, egia bada ere badakidala bereizten ongi jarritako jaki bat erdipurdizko beste batetik. Baina ez naiz aditu jakien sekretuetan eta denetatik jan dezaket, aparteko baldintzarik gabe. Gutxirekin konformatzen naiz.

Hori esanda, ez dakit azken urteotan ez ote garen pasatzen ari gastronomiari eskaintzen ari zaion tratamenduan. Batzuetan mitifikatu egiten dugulakoan nago, eta neurriz kanpoko hedapen mediatikoaren eraginpean bizi garela iruditzen zait. Michelin izarrak, munduko “chef” onenen sailkapena, Basque Culinary Center deritzanaren eguneroko agerpen margo askotarikoak... Sarri pentsatu dut eguneko sukaldaritzaren pauten eraginpean ergelkeriaren hurrengoan kokatzen garela, barregarri erortzeko arriskuarekin.

Erantzun lekidake, samur asko gainera, hobe dela sukaldaritzari buruzko albisteak edukitzea gerra eta gainerako giza-kalamitateei dagozkienak baino, batez ere errealitatearen islapen zuzenak badira. Erabat ados. Gertatzen dena, ordea,  lapiko eta zartaginen inguruan azken denboretan zerbitzatzen zaizkigun gehienak eguneko gizarte-premietatik urrun daudela da, eta gisa horretako albiste-bonbardaketa hiritar jasankor eta soilarentzako iraintzat har liteke. Lehengo astean bertan, Gasteizen izandako prentsaurreko batean arabar lurraldeko 500 senditan gosea errealitate gordina dela jakinarazi dute Bultzain elkartekoek. Zenbat dira Euskal Herri osoan? 

Barkatu inor mindu badut nire hitzekin, beharbada guztiz oker dagoena neu izan bainaiteke.


Argazkia: viviendocultura.blogspot.com

ekaina 04, 2012

KENDU KARETAK!



Asteburu polita izan dut amaitu berri dena. Antzerkiarekin lotuta eta modu aktiboan, gainera. "Paradisuko atean" antzezlana eskaini dugu Arrasateko Doke Antzerki Taldekook, sei bat hilabeteko prestakuntza trinkoaren ondorioz. Amateurra bere egituran baina kontsekuentea bere planteamenduetan, horixe da DATen esentzia, funtsean.

 
Badakit ez digutela ezelako sari ponpoxorik emango gure ekarpen jarraikiarengatik. Baina ez da hori gure helburua, behintzat orain arte, antzerkiko mundu eder bezain zailean barrena abiatu ginenetik. Geure barnean  zaletasunaren garapen naturala sentitzea eta testu zein gorputzen bidez gogo-bibrapenak publikoki eta libreki adieraztea izan ditugu xede, antzerki munduan gabiltzanetik.

Antzerkiak, besteak beste, aukera eman dit neure buruaren gain barre egiteko. Samurra ez den ariketa, alegia. Gehiegi kortsetuta bizi gara normalean, eta ahazten ari zaigu bizitza bera nahikoa tragedia dugula gure eguneroko jokaera arruntekin ozpindu gabe ere. Barre egitea -eta ERAGITEA- jazoera irrigarriekin baina baita serioekin: horixe izan da dokekideen helmuga azken zortzi urteotan. Eta horretan segituko dugu, ariketak merezi duela iruditzen zaigun bitartean.



Libreak eta gure expresibitarearen jabeak garenez gero askatasunean konpartitzen ditugu mezuak -xeheak- eta ametsak. Antzerkiak gure bizitzetatik karetak erauzteko aukera eskaintzen digu. Eta garen bezalakoak ageri gara, arropa arrotzez biluzik eta karetarik gabe. Horrexegatik, beste ezerengatik ez bada ere, eszenategira igotzeak merezi du.




Argazkiak: goiena.net; mondraberri.com