OSASUN-KRISIAREN AURREKO HAUSNARKETA TXIKIA

Gure bizimodua hankaz gora jarri duen gaixotasun honek dardara adierazi du gizartearen harreman sarean. Alde batetik, heriotzaren aurrean zein umezurtzak garen utzi du garbi, betiko joan zaizkigun ahaide eta adiskideak ia-ia bakartasunean eta gure agurrik gabe desagertu baitira, oinazea handituz. Bestetik, hurbilean egon arren ikutu ezin izan ditugun pertsona maitatuenganako sentimendua etsipen-puntuak estali du, zenbait hilabetez. 

Baina izan dira alde positiboak ere: unetxo batez nork bere baitara bildu ahal izan ditu indarrak. Niri behintzat ondo etorri zait ordena apur bat jartzeko, bizimodu arruntaren zurrunbiloan sartuta abiadura handiz bururatzen zitzaizkidan ideia eta egitasmoak soseguz aztertu ahal izateko. Eta neurri handi batean bereiztu ahal izan dut – edo hori iruditzen zait bederen- alea lastotik. Eta erlatibizatzeko plataforma paregabea suertatu da koronabirusa. Gure baitan bakarrik zein gutxi balio garen egiaztatu dit osasun-krisi honek. Besteenganako ekarpenean datza irtenbidea, elkar aritzeko ahalmenean, bide horrek nora eramango gaituen ez badakigu ere. Isolamendu espiritualean, indibidualismoan, inoiz ez gara ezer izango, liberalismo gordin antzu eta norberekoiak horren aldeko oihuak ozen botako dituen arren.

Beste gauza bat da krisi honek askorengan pizturiko “proposito de la enmienda”k noiz arte iraungo duen. Bekatuak aitortzeko unean apaizari egiten genion promesa aitorlekutik alde egin bezain laster lurruntzen zitzaigun, bekatuan berrerortzea ez baitzen penitentzian hain garestia. Horregatik, oraingo aitorpen kolektiboak – mea culpa eta guzti- gizakiarenganako fedetik egin behar dugu, salbamendurako giltza izango bada.

Argazkia: Ekain

BAIKOR ZUHURRA IZAN NAHI DUT

Ziur asko, une larri hauetan bat baino gehiago konturatuko zen filosofiak gure eguneroko entramatu sozialean bete

dezakeen paperaz. Liberalismoak historikoki deitoratu ez zuena arras kondenatu zuten neo-ek, eta pentsarazi ziguten humanismoa luxua dela, giza kolektibo moderno batek ezertarako behar ez duena. Jakina, ongizate estatuaren kontra ageri da korronte ideologiko oro ahaltsua, ekonomia kapitalistarentzako zama larria delakoan. Ez dut ukatuko ongizatea garesti ez denik, baina - funtsezkoa- ongitasuna eskubidea da, ezer baino lehen. Orduan garestitze kontzeptua erlatibizatu egiten zaigu, eta arnas hartzea bezain garestia bihurtzen da.

Oso elkarrizketa ona iruditu zitzaidan duela data batzuk Gipuzkoako egunkaririk irakurrienean Jose Antonio Marina filosofoari egin ziotena. Hatza jartzen zuen gizarte materialistaren zaurian, eta osasunbiderako balizko pistarik ematen ez zuen arren - filosofoek filosofatu egiten dute, kontzeptu eta errealitateak zalantzan jarriz, gero bidea denon artean aurki dezagun- Marinaren diskurtso periodistikoa astindu ederra gertatzen zitzaion gure kontzientziari.

Konbentzituta ez banago ere - gauza gutxitaz daukat egiaztapen frogaturik- pentsatu nahi dut infernuko birusak zirrikitu bat irekiko duela gure gizartea humanoagoa izateko, behintzat denbora tartetxo batean, ezaguna baita gizon-emakumeok oroimen laburreko animaliak garela, eta samur ahazten ditugu larrialdietako proposamen onak. Baina, Marina bezala, baikor zuhurra izan nahi dut, oraingoan ere.

Argazkia: JMVM

HIL AL DU KORONABIRUSAK ETB?

Jakina ETB1i buruz ari naiz. Erdarazkoak – bat ere axola ez zaidana- Franco jeneralaren heriotza aurreko osasun-oharretako terminologia erabiliz, “mantiene las constantes vitales” (gero erailea ere hil zen)

Euskaltzaleok amesten genuen telebista bat diseinatu zen hastapenetan. Baina 1983an lehen emisioak izan zirenetik bidea zailtasunez beterik egongo zirela ohartu ginen. Ez dut hitz egiteagatik hitz egiten. Han nengoen ni, euskal trintxeretan, Martin Ugalderekin batera, 1985ean Jaurlaritzara heldutako Ardanzaren morroien kontrako eztabaida dialektiko sutsuan. “Zer esango dute Legebiltzarrean ETB (artean elebakarra) defizitarioa dela dakitenean?” galdetu ziguten Spagnolo eta Garcia Egotxeaga txit argiek desenbarkeko goiz haietako batean. “Euskaldunak garela” ihardetsi zien Martinek, bilera itogarri hartatik aldenduz ate danbateko batekin. 

Hogeita hamabost urteren ondoren ETB1-k pena ematen du. Ez dago nondik heldu, ez da saio bat ere salbatzen. Eta, kontuz, ez naiz profesionalengatik kexatzen, nahikoa egiten baitute dituzten baliabide murritzekin.  Koronabirusa baino lehen zegoen gaixorik. Euskaltzaleok atera genuen ETB -Labayen, Azurza, Aranberri eta beste hamaika lagun- eta abertzale monolingüek botako dute. Hau da, hau, batzuen aberria! Ba, ez nazatela euren multzoan sar.

KARTZELAREN SINDROMEA? BAI ZERA!

Marroi kolorez margotu naute eta goizeko 10etan kalera naitekeela erabaki dute. Eguerdira arteko tartetxo horretan libre bide naiz eta kilometro bateko erradioan mugi naiteke

udaltzainen errietei beldur gabe. A! Arratsaldean ere beste ordubete bat opor daukat.

Eta nik nire aldetik deliberatu dut ez diedala jaramonik egingo eta nire etxean segituko dudala, ohitu egin naizelako eta baldintza murriztuetako esparru komunetan etxean baino itotzeko arrisku gehiago dudalako. Larridura fisiko eta animikoaren arriskua ekiditeko, erosoago sentitzen naiz nirea den espazioan, nahiz eta balkoirik ez daukadan.

Bateon batek esan lezake kartzelaren sindromea dela. Ez, inolaz ere. Askatasun osoz ateratzeko baimena ematen didatenean, orduantxe bai, orduan kotxea hartu eta lana pilatzen ari zaidan tokiraino helduko naiz. Segagailua, desbrozadorea, aitzurra, aizkora... eta abar hartu eta deabru guztien izpirituak nire gainetik uxatuko ditut, izerditan.

Argazkia: JMVM

BETI ARTE, CARMELO

Azkenik gaixotasunak garaitu egin zaitu eta agur esan

diguzu, Carmelo. Albistea itxaroten ari nintzen arren Eusebiok deitu nauenean bihotza urratu egin zait. Eta lagun baten betiko galera zer den aspaldi ikasi banuen ere, zure hutsuneak birfrogatu egin dit zein ezker txarrekoa den bizitza, aldi berean polita izan daitekeen arren.

Adiskide zintzoa izan zara, Carmelo, pieza batekoa. Esku zabal jokatu duzu nirekin eta asko ikasi dut zure ondoan. Ez zinen makala, ez alafede, zure jakiturian eta gure arteko tertulietatik etxerako bidean jartzen nintzenean nire buruari aitortzen nion zorionekoa izatearen mentura. Hainbeste erakutsi zenidan!

Bukatu zaizkigu solasaldiak. Amaitu dira eperik gabeko gure egitasmoak. Eta, guztien gainetik, zure esku gidariaren falta nabarituko dut. Daukadan kontsolamendua adiskide on batek uzten duena da: oroitzapen kuttuna. Argi pixkat geratzen zaidan bitartean hortxe egongo zara, Carmelo, nire gogoan. 

Eta berriz ere Berrostegieta, Bañez de Artazubiaga edota erresustarren gain hitz egin ahal izango dugun bitartean, izan zaitez zoriontsu, zauden tokian zaudela. 

Beti arte Carmelo, adiskide!