Horixe da, euskaratua, egun hauetan esku artean izan dudan liburuaren
titulua. Ohikoa baino denbora tarte luzeagoa eraman dit irakurketak eta
arrazoia liburuko edukia azaltzen den hizkuntzen kopuruan dago: hamabost. Biziki
atsegina izan dudala aurreratzen dut. Soseguz joan behar izan dut, batzuetan
ozenki irakurriz, hizkuntza arrotzak nituenei zukua atera nahi bainien, eta
irakurraldia ulergarriagoa egiten da nork bere begiek ikusitakoa belarrietatik
ere bereganaten badu.
Rosalía de Castro galiziarra – galegoz-, Vicente Blasco Ibañez
valentziarra, valentzieraz-, Federico Garcia Lorca andaluziarra –romaniz- eta penintsulako beste zenbait egileren
ipuinak dastatu ahal izan ditut. Euskarazkoak Jose Migel Barandiaranek bere
ikerketa lanetan jasoak dira.
Liburuaren hitzaurre interesgarrian,Joan Lluis Marfany hizkuntzalariaren
aipu bat dugu, eta aldatu nahi dut hona: «Durant molts segles, la gent parlava
d’ una certa manera o altra - i algunes d’ aquestes diverses maneras estaven
més o menys relacionades entre si i es distingien més o menys unes d’ altres-
però ningú no parlava en cap llengua »
Eta halaxe da, baxu Erdi Aroko errealitate politiko eta instituzionalek
baldintzatu baitzuten hizkuntzen erabilera. Eta botere politikoak hankaz gora
jarri zuen hizkuntza desberdinetako hiritarren arteko harreman arrunta - elkar
ulertzen zioten- gaztelania inposatuz beste guztien gainetik. Euskara ez dugu
sail horretan sartuko, erromantzearen garapenetik kanpo baitago, jakina, baina
politikoki hizkuntza-zentralismoaren garroak pairatu zituen, besteek bezala
Estatuaren egitura politiko, sozial eta mediatikoak eta mendetako tradizio
judeo-kristauak - ez ahaztu Babeleko zigorra- hizkuntza txikiak madarikatu
zituzten. Iberiako ipuinak liburuak erakusten digu argi eta garbi, Babel
inbento bat izan zela eta inongo jainkoren zigorrik ez baizik hizkuntza-dibertsitatea
oparia dugula, askatasunean garatu behar dena, historiaren eta, finean,
bizitzaren bultzagilea ez baita homogeneitate monolitikoan ematen
dibertsitatean baino.