ZENTRALISMOA GORANTZ

Espainiako zenbait herrialdetan zentralismoaren besoetara itzultzeko ametsetan ari direla informatu berri zaigu. Horrela adieraztea  nahikoa da ehuneko garai batean asmatzeko zein lurraldeei buruz ari den albistea, zentralismoa ez baitator bat periferiarekin. Autonomia maparen hastapen haietan geundela, Madrilera autoz, trenez edo hegazkinez iritsita errezibitzen zintuen aurreneko albistea "Vives en comunidad" iragarki adierazgarria zen. Madrildarrek gogoko zuten  komunitate bakarra auzoena zen, eta ez zuten ongi ulertzen zergatik bultzatzen zituzten bizitza desberdin batera arrazoi politikoengatik, ordura arteko aginte eskarmentua  beti aldekoa izan bazuten.

"Denontzako kafesnea" politika engainagarriaren garuna zen, periferiakook ere ulertzen ez genuena, baina zio desberdinarengatik, noski: zertara zetorren artifizialkeriara jotzea, inondik errotuko ez zitzaizkien sentsazioak (ez dut idatzi, sentimenduak) pizteko? Erantzuna garbi zegoen: arriskutsua zen euskaldunen eta katalandarren aldarrikapenak zuzeneko ihardespenarekin asetzea. Eta inbentatu egin zuten autonomietako Espainia ilogikoa.

Baina orain, krisi ekonomikoaren isats beltzak bazterrak astintzen dituenean biziraupenerako sentsazioa da lehen lerroko betebeharra eta gainerakoak desagertu egin daitezke. Hori erreakzio normala da bizitza-baldintza logikoetan. Artifizialtasunean, ordea, inoiz berentzat hartu ez dituzten gaietarako hiritarren erreakzioak guztiz zentzu negatiboa ager dezake.  Eta negatibotasun horrek muturreraino eraman ditzake hiritarrak, gezurrezko geruza batekin estali zaizkien sentimenduak azaleraziz: eurak, berez, zentralistak dira, "autonomia de mierda" guztien gainetik.