SASOIKO TOKIKO PRODUKTUAK

Udazkenaren etorrerak atzean uzten ditu ohitura desberdinak gure eguneroko bizitzako alderdi askotan. Horietako bat gure elikadura da.

Abuztuan angurri bat jatea ez da azaroan egitea bezalakoa, nahiz eta fruta hori akaberaino maite dezakegun. Uztaileko egun bero batean babarrun-gisatu bat jatea ez den bezala. Dena bere sasoian... edo behintzat hori ikasi genuen haurtzaroan, eta arrazoiren bat izango da horretarako. Orain harrituta gaude lekak merkatuan urte osoan zehar eros daitezkeela ikustean, eta gauza bera gertatzen da itsaskiekin, "r" bat zuten gaztelerazko egutegiko hilabeteetan bakarrik jan zitezkeela uste izan genuen moduan.

Gaur egun, oinarrizko elikagaiak eta ez hain oinarrizkoak mundu osotik iristen dira guganaino hozkailu ontzietan. Horrek merkataritza-katean dituen ondorio guztiak dakartza, ingurumen- eta klima-inpaktua barne. Eta gatazkak sortzen dira, sasoiko bertako produktuen kontsumoa defendatzen eta eskatzen duten ahotsekin, horrek ekoizle hurbilei mesede egin gura dielarik.

Eta hori guztia egia izateaz gain zilegi dugu. Arazoa da gai garen zero kilometroko marka lehenesten duen merkataritza-sistema bat artikulatzeko, edozein lekutatik datozen inportazioen aurkako ahaleginean. Hori, eta, noski, hiritar arrunton ohituren aldaketa bat behar dela, tokiko eta sasoiko produktuak kontsumitzeko, eta ez nago ziur prest gauden horretarako. Horri gehitu behar zaio mundu osoko egungo egoera kaotikoren erantzule diren korporazioek erakusten duten aparteko indarra.

Nik pertsonalki, bertako eta sasoiko produktuak kontsumitzera itzuli nahiko nuke, ekonomikoki inor galtzaile atera gabe. Utopia al da hori?

Argazkia: wikipedia

BALIOAK HORTXE DAUDE

 

Duela gutxi lagunekin bilduta, eztabaidatzen ari ginen kristau ingurune batean hazi izanak —ezusteko eta zulo ezatsegin ugarirekin— gure ingurunetik desagertzeko zorian dauden balio sorta bat eman ote zigun. Zuzentasuna, xumetasuna, errespetua, egiarekiko lerrokatzea, diziplina, elkartasuna… ezinbestekoak ziren gure mundu honetan ibiltzeko, eta oraindik ere ezinbestekoak direla iruditzen zaigu. Desagertzeko arriskuan daudela?

Nik ez dut hori ikusten. Uste dut bizitzarekiko jarrera positibo horiek ez direla kristautasunaren esklusiboak. Aitzitik, giza balioak espezie-atributu gisa eman zizkigutelakoan nago, bizi garen testuinguru sozial, erlijioso eta kulturala edozein dela ere. Balioak eta akatsak unibertsalak dira eta gure azalean tatuatuta eramaten ditugu. Beste kontu bat da gaur egungo gizartea geure burua aztertzeko betebeharra ahazten ari ote den eta tatuajeaz erreparatuko balitz jasango lukeen kolpetik ihes egiten saiatzen ari dela kontzienteki.

Balioak hor daude, baina praktikatu egin behar dira. Guztiok dugu gure kontzientzia aztertzeko betebeharra, gure itsasontziaren lemaren kontrola hartu ahal izateko, beste nabigatzaileekin talka egitea saihestuz. Ez da zaila; egin behar da.

Argazkia: JMVM

CUPERTINOTIK ALDENDUZ

Jakina, Applek bere marketin politika propioa du, eta ez naiz orain Uribarri Ganboa herri txiki honetatik etorriko, dirua irabazteko makina estatubatuar boteretsu honen pentsamoldea aldatzera. Oso litekeena da, beren IA guztiarekin, ez jakitea non dagoen leku hau. Baina ez nadin desbidera.

Hamabost urte baino gehiago daramatzat iPhone erabiltzen, bezero-hornitzaile harreman nahiko konplexua izanik. Ezin da esan bisitatu behar izan ditudan hainbat denda ofizialetan topatu ditudan saltzaileak bertutearen eredu direnik. Areago, gaitasunen baten faltan zeuden.

Duela egun batzuk, telefonoa lehertu egin zitzaidan; funtzionatzeari utzi zion. Hiriburura joan nintzen matxuraren arrazoia galdetzera. Ia aurpegira begiratu gabe, esan zidan komertzialak: 450 euro gehi BEZa.

Alde egin nuen haserre eta nire etxe ondoan pakistandar batzuek ireki berri duten denda batera joan nintzen. Gailuaren sintomak antzeman ondoren, esan zidaten: pieza hautsia ei dauka, 45 euro.

Arrisku bat hartzen ari nintzen, banekien: Appleren "bermea" haustear nengoen. Eta zertarako balio izan dit orain arte? galdetu nion neure buruari. Eta bigarrenez pentsatu gabe, kontratu teorikoa hautsi nuen: Apple oroxurgatzaile garesti horretatik askatu nintzen.

Bestearengandik desberdina izateko nahiarekin giza ergelkeria sendotzen ari denak ehunka mila lanpostu sortu ditu mundu osoan, kontsumitzailearentzat askoz prezio merkeagoan eskainiz ordeztezinak ordezkatzeko prest. Argi daukat: telefonoa oraindik erabilgarri dagoen bitartean, Pakistangoekin jarraituko dut. Gero, bizirik banaiz, ez dut iPhone bat erosiko. Bye, bye Cupertino!

ZERU PARTIKULARRAK

Ez dakit existitzen den, baina deskribatzeko edo margotzeko aukera dagoenez, nik behintzat garbi daukat. Gaur goizean nire begiekin ikusi dut, eta ordutik nire baitan eta paperean jasotzen saiatzen ari naiz.

Uribarri Ganboan zehar nabigatzen ari nintzen, belak guztiz irekita, eta kanabera uretara luzatua, arrainen batek tenk egingo ote esperantza amaigabean.

Une labur batean, zerua ikusi dut, nire zerua. Eta berriro erreproduzitzen saiatu naiz, baina haizearen norabidea eta nire kanaberaren kurbadura ez ziren berdinak. Ikusi egin dut... baina desagertu egin da.

Ziur nago hura zela nire betikotasunerako aukeratuko nukeen zeru zatia. Baina berehala konturatu naiz ez zela %100ean egokituko nire maiteen zeruarekin, urruti joan gabe belaontzian nirekin zeuden bi bilobenekin. Beste era batera esanda, zerua oso gauza berezia dirudiela, amesten duen pertsonaren gustura egokitua, eta pertsona bakoitzak berea du, ez baitira bi amets berdin. Bikoterik sutsu eta maiteminduenak ere ez lirateke gai izango betiko zeruko espazio bera definitzeko.

Iruditzen zait mundu honetan ameslari izan diren bezainbeste lursail txikitan banatuta dagoela zerua, eta hori ez dator bat haurtzaroan irakatsi zidaten doktrinarekin, jende on guztiak espazio berera bilduko zirenekoa. Nik, behintzat, ez dut horretan sinetsi nahi. Gizateria sortzeko erabilitako formula errepikatzea litzateke... eta ongi ikusi dugu zer bihurtu den hura.

Ez dut beste aukerarik nabigatzen jarraitzea baino, ea berriro agertzen zaidan.

Argazkia: JMVM

ADIMEN ARTIFIZIALAREN BIDE BIHURRIETATIK

Termino gutxi izango dira, euren esanahiari buruzko ezagutza faltagatik, haien benetako irismenaz kezka handiagoa eragiten digutenak. Adimen Artifizialaz ari naiz, harrapatu gaituen benetako zulo beltz bat, giza portaeraren infinituan desagertu arte xurgatzeko arriskua duena.

AAren errealitatea den labirintoan murgildu nauen liburu bat irakurtzeko aukera izan berri dut. Adiskidantza luzeak lotzen gaituen bi zientzialarik idatzi dute. Felipe Gomez-Pallete eta Paz de Torres dira, eta adimen artifizialaren bideen analisi zehatza aurkezten dute "Ez utzi zuhaitzek basoa ikustea eragozten" liburuan.

Antonio Garrigues Walkerrek hitzaurrean dioen bezala, egileak ahalegindu dira, beren ezagutza guztiarekin —gutxi ez dena—, jokoan dauden interes izugarrien eta borrokatzeko prest dauden pertsona eta erakundeen faltaren aurkako antidoto gisa iraultza kultural eta etiko baten beharraz ohartarazten. Felipek eta Pazek AAren mugak ulertzeko bideko korapiloen inguruan ohartarazten gaituzte, gogoraraziz grabitatearen efektuak ezagutzen ditugula —sagar erortzailearen kasua—, baina oraindik ez dakigula zer den grabitatea.

Beraz, liburua dei bat da ingeniarien, filosofoen, abokatuen, hizkuntzalarien eta abarren esku esklusiboetan ez uzteko AA, baizik eta gizartearen parte-hartze aktiboa eskatzeko, herritarren partaidetzarik gabe apustua.. eta etorkizuna galtzeko arriskua dugula jakitun garenon guztiok inplikatuta. Gizarteak erabaki ausartak hartuz bakarrik begira diezaiokegu itxaropenez adimen artifizial deiturikoaren garapenari, bigarren mailan inoiz baztertu behar ez den adimen naturalaz jantzita dauden pertsonek diseinatu eta praktikan jarri beharko baitute, munduak mundu izaten segituko badu.