BILATU

urtarrila 28, 2019

ELKAR LANEAN


Larunbat arratsaldean irudi mordo bat etorri zitzaidan burura, eta egokiera desberdinetakoak ziren arren guztiak izendatzaile komun batek elkartzen zituen. Haien  artean kirol irudiak ziren -Everesteko expedizioetakoak, besteak beste- enpresa kudeaketarekin erlazionatuak, osasun zerbitzukoarekin zer ikusi zutenak, eta abar. Nengoen areto zabal, eder eta eroso hartako iluntasunetik harrotasun puntu batekin ikusten ari nintzen oholtza gainean gertatzen ari zena. 

Eusko Ikaskuntzaren mendeurreneko ospakizunetarako antzezlan bat idatziko ote nuen galdetu zitzaidanean ezetz borobilarekin erantzun nien, tupustean, Everestera igotzea eskatu izan balidate bezalako irudi beldurgarriak etorri baitzitzaizkidan gogora. Lehen zirrara desorekatzaile haren ostean, ordea, iritzia aldatu eta erronka onartu nuen. Zerk aldarazi zidan erantzunaren zeinua? Argi eta garbi: elkar lanaren perspektibak. 

Ingurura begiratu eta muturreko mendi igoera hartarako arrakastaren giltza elkar lanean zegoela ikusi nuen. Banituen abenturari ekiteko bitarteko eta kide baliotsuak eta abiapuntu hartatik antzeman nezakeen argazkiak aurrera egiteko indarra eman zidan. Bi urte eman dira ordudanik eta saiakerako esfortzua ez da makala izan. Baina azkenik kordada Everesteko gailurrera heldu da, guztiak onik. 

Orain erpinetik kanpamendu basera jaistea dagokigu. Lasai baina zuhur. Eta bidean disfrutatuz, horixe baita ahaleginaren saria.

urtarrila 21, 2019

MUNDUAREN BURU-HAUSGARRIA


Behin irakasle batek buru-hausgarri bat (orain puzzle esaten zaio) eman zion ume bati; bertan mapa mundia ikusten zen eta horixe osatu behar zuen txikiak. Ikasleak ahoa bete hortz utzi zuen irakaslea oso denbora laburrean amaitu baitzuen betebeharra. Zeharo harrituta, maisuak galdetu zion haurrari nola asmatu zuen hain azkar eta honakoa entzun zuen haren ahotik: kartoiaz beste aldean gizaki bat ageri zen eta beren tokian jarri ahal izan ditut pieza guztiak. 

Ume hark mundua gizakiaren bitartez osatu zuen, modu naturalean. Ez zuen birritan pentsatu behar izan eta beraren baitatik Ikasgai magistrala loratu zen. Umea bere adin-inozotasun gordinean gizakiari eman zion lehentasuna, mapa mundiaren bihurgune eta muga artifizialen gainetik. Eta asmatu zuen.

Ikusten ari garena ikusita, badirudi gizakia galduta dagoela nazioarteko abagunean. Gizon eta emakumeen eskubideak erretolika hutsa dira, publizitate gezurti engainagarria, eta munduaren gerizpe antzugarriak gizakiaren aldeko aldarrikapena itotzen du, lotsagabeki.

Hori 2018aren amaieran. 2019 hobea izango delakoan...

urtarrila 14, 2019

LAU EHUN URTEREN BURUAN, AGUR


Betiko itxi bide ditu bere ateak herriko tenplu batek, elizaren gauza guztiekin bezala eternaltasunarekin ere zuhurtasunez ari behar den arren.Lau mende luze iraun du zabalik, herritarron betekizun izpiritualei laguntza irisaraziz, eta historiako gorabeheren uhinetara mugitu da zerbitzua, izaera publikoko beste edozeinen arabera, ibilbideko une erpin eta ibarrak tartekatuz. 

Lau ehun ez baina hirurogeita bost urte ezagutu dut bizirik erlijio-eraikin horrek, frantziskotarrak, herriko apaizen oposizioarekin, herrira itzuli zirenetik. Freskoa dut oraindik gogoan, igande goizeko meza nagusira sartzea ezinaren hurbileko ariketaren antzerako zerbait zeneko argazkia. Hura zen jendetza! Eta eliztarren jarioa ez galtzeko apaizen erreakzioa ere halakoxea gertatu zen.

Frantziskotarrak euskaltzale, herrikoi, hurbilak genituen,... apaizen nolabaiteko ortodoxia ilunagoaren ondoan. Luzaroko pultsuan, ordea, korronte ofizialista atera zen garaile eta eliztarron transbase berriak lehengo uberkara eraman zituen urak. 

Frantziskotarrak historiako liburuetara igaro ei dira herrian. Tenplua itxi da eta horren esparruan zer arraio era daitekeen da oraingo galdera nagusia. Beste lau mendetako bizitza aberatsa opa diot eraikinari, hiritarron oinarrizko betebeharrei erantzuna eskainiz. Halabi!

Argazkia: JMVM 

urtarrila 10, 2019

MINOTAURO ESPAINIARRA


Minotauroaren mitoa etorri zait gogora espainiar egoera politikoaren azken kapitulu dardaragarriarekin. Eta ez da bakarrik, edo hori uste dut behintzat, Andaluziako aliantza hipernazionalista ultrakatolikoaren puntu nabarmen bat zezenketa eta halako espektakuluetarako itunkideek adostutako babes hertsiarengatik. Ez. Erregina burugabe baten eta Kretako Zezenaren artean sortutako semea zen Minotauro. Eta Dedalok diseinaturiko labirinto ospetsuan entzerratu zuten, handik inoiz atera ez zedin. Konpentsazio gisa, noizean behin zazpi dontzeila eta zazpi mutil gazte entregatzen zizkioten erdi zezen erdi gizona zen munstroari. Giza haragia bakarrik jaten zuen eta egunetik egunera hazten zihoakion apetitua.

Espainiako eskuin muturrak - zabala bera, bai horixe!- badu bere Minotauro propioa, Aznarren trebeziarekin erdietsita. Eta labirinto ilun eta arriskuz betean ezarri dute, bertatik bere amorrua eta gorrotoa zezen-larru geografiko lau muturretara haizatzeko. Barruko munstroak Kretakoarekin duen diferentzia bakarra buruen kopuruan datza: honek hiru ditu, zein baino zein beldurgarriagoa. Baina kretarra bezala, hiruburu asezina da eta prest dago edozein arrasto bizi irensteko. Jakina da munstroek iluntasuna nahiago dutela, eta hiletetako -eta prozesioetako- lutua atsegin dutela.

Azkenik Minotauro klasikoa Teseo gazteak hil zuen, eta Ariadna maitagarriaren laguntzarekin labirintoko irteera aurkitu zuen, baina aurretik zezen-gizakiak sekulako txikizioak egin zituen irteera zaileko espazio hartan. Espainiakoan zer gertatuko den ikusteke dago, baina munstroa harro, probokatzaile eta matamoros paperean dabil. Ez da, bestalde, hodeiertzean balizko Teseorik antzematen, eta inork ez daki ezer Ariadnaz. Iluntasuna da nagusi labirintoan, eta hiruburuko munstroa gustura eta eroso ari da iluntasunean.

urtarrila 07, 2019

DON TOMAS, APAIZ ANARKOA


Don Tomas, 2018ko ekainean
Badakit ezin zekiokeela aplika Bakunin edota Durrutiren jarraitzailearen titulua. Ez doa hortik. Ezta kristau anarkismoaren ildotik ere, nahiz eta Don Tomas hurbilago egon zitekeen pentsamendu horretatik, Ebanjelioaren ikasgaiak funtsezkotzat jotzen baitzituen, oinarrizkoak, eliz erakunde guztien gainetik. Gero itzuliko naiz horretara.

Don Tomas 1956an heldu zen Arrasateko Udala auzora. Nik handik hiru bat urtetara ezagutu nuen. Ez zuen Font i Andreu gotzainak toki errazera igorri. Auzorainoko bidea artean astobide genuen, hamar urteko mukitsuok pare bat ordutan gainditzen genuena. Eskuarki, bertako frontoi txikia zen harainoko gure igoeraren helmuga, batez ere ostegun arratsaldeetan, jai genuela ikastetxean. Eta gehienetan Don Tomas izaten zen pilotan arerioa, gu baino trebeagoa, mardulagoa eta eskarmentu handiagokoa. Ordurako bazuen ospea inguruetako onddorik onenak hartzen zituela. Eta zizaleku guztiak zituela ezagun.

Don Tomasek ordezkatu behar izan zuen Udalan bere bizimodu desbideratuarengatik hierarkiaren aginduetara handik atera behar izan zuen Errenteriako apaiz bat. Ez zen xede samurra, baina “Ikutixo”ko semeak jakin izan zuen garaile ateratzen. Eta bete egin zuen gotzainak eskatutakoa.

Gero, Don Tomasek bere esparru propioa eratu zuen Udalan eta hantxe eraiki zuen bere eliz eta gizarte-barrutia. Edozein aitzakia ongi zetorkion artziprestazgoko apaizen bileretara ez joateko; areago, diotenez askotan gotzainari ere esan zion ezetz. Eta udalatarrek maite egiten zuten euren gida izpirituala.

Lehengo astean hil zen Don Tomas, laurogeita hamar urterekin eta sotana harrotasunez luzitzen. Don Tomasi Udalako Mateo Txisturen bertsio modernoa egoki zekiokeelakoan nago, apaiz ehiztariak ere anarkismo puntu bat baitzerakutsan bere jarreran.


Apaiz on bat izan da Don Tomas.
 
Argazkia: JMVM