YOUKALI (Hauteskunde-emaitzen harira)

 

Gurea - dagokigula adieraz badaiteke, behintzat- nahiko ikusia zegoen, salbuespen banaka batzuekin. Santi de Pablok eta Edgar Meesek EAJri aplikatu zioten pendulu kontzeptuak, gaur egun EH Bilduren aukera bozkatzen duen taldera zabalduz, ia beti aurreikus daitezkeen emaitzak eskaintzen ditu. Sentimendu baten adierazpena da, abertzalea izan ala ez baina gure herri txiki honek bere politika subiranistekin konprometituta dagoela baieztatzea ahalbidetzen duena. Gainerakoak hor daude, besterik gabe.

Estatu mailan, ordea, hauteskunde kanpaina deitoragarri baten ostean eta emaitzak ikusita, Youkali berri bat jaioarazi behar delakoan nago, gizartea larriki gaixo baitago, eta terapia birsortzailea behar du... agian existitzen ez dena. Luze eta sakon bilatu beharko dugu nonbait zentzu onaren mehatzik dagoen ikusteko.

Gehiegi eskatzea izan daiteke, ez gaudela gure inguruan interes txikiena ere pizteko moduan, eta egin genezakeen edozein saiakera porrot itzel batean amaitzen dela. Baina, nire ustez, Youkali bat behar dugu, Kurt Weillek Alemania naziaren harira irudikatu zuen eta Alemaniako okupazioaren aurkako frantziar erresistentziaren oihu bihurtu zen irudimenezko irla hura.

Hodei ilunak zintzilik daude gehiengoarentzat ia existitzen ez diren itxaropenen gainean. Zerumuga hobea izateko ilusioa, esnatze hobeago baterakoa galdu egin da. Eta alferkeriak eta ergelkeriak gure borreroak etxe atarteraino hurbildu dizkigu, aizkora gure lepoetan eskrupulurik gabe erabiltzeko prest daudenak.

Bizitza ematen duen irlaren utopia behar dugu... existitzen ez bada ere. Ezinbestekoa zaigu.

Argazkia: Wikipedia

KLIMA-ALDAKETARI ERAGIN NAHIAN

 

Klima-aldaketan, lurreko ardatza okertuago egoteak beste edozein faktorek, gizakiak sortu edo naturala, baino zerikusi handiagoa duela pentsatzearen aldekoagoa naiz. Irakurtzen dudanean zenbait herrialdetan ari direla eguraldiaren bilakaeran nola edo hala eragin nahian, ez naiz batere harritzen. Garai guztietako zientzialari, nekazari xume eta gobernarien burutik igaro da zerua eta haren ondorio atmosferikoak menderatzeko ideia. Ideia kilikagarria.

Baina uste dut, basamortuko hondar ale bat bagina bezala espazioaren handitasunean galdurik, gizakiaren eskuak ezer gutxi egin dezakeela gure planetari itxura eman dion klimari erabateko kontrola ahalbidetzeko. Milaka milioi urtetan naturak bere nahierara agindu du, eta naturaren aginduz aletxo honetan bizitza behartura gaudenok ikusle hutsak izan gara, menperatu ezinezko indar esplikaezinen aurrean.

Eta hobe horrela. Natura gizakien adimena baino gorago dabilen bitartean gure sen akabatzaile eta oro suntsitzailetik aske egongo da, eta - iruditzen zait- hondar aleak basamortu infinituan segituko du beti, gurekin ala gu gabe.

Argazkia: wikipedia

NEKAZARIRIK GABEKO SAN ISIDRO

Gizarteak bere aisialdi atsegingarrirako nahia adierazteko duen indarraren isla dira jai herrikoiak. Tradizio bihur daitezke, eta beteranotasun horrek bere alde edo kontra joka dezake, giza kolektiboaren malgutasunaren arabera, bere baitan etengabe gertatzen den aldaketara egokitzeagatik.

Denok ezagutzen ditugu beren zentzua galdu duten jaiak, eta, hiritarrek gorde nahi dituzten arren, tradizioaren arimatzat har genezakeen zerbait falta zaie. Ez dut bat ere aipatu behar, oso gertu ditugulako. Badaude artifizialki sortzen direnak ere, sustrai-zentzurik gabeak, ibilbide labur bat iragar dakiekeenak.

Jaien zurrunbilo horretan deigarria egiten zait - zilegi bekit aipatzea, hurbilekoak ditudalako- herriko San Isidrokoak. Izpiritu nekazari huts hutsetik duela ehun urte jaiotakoak eraldatzen joan dira etengabe eta egun osasuna darie, hitzaren zentzu zabalean, noski. Auzoan ez dugu nekazari bat ere aurkituko baina ospakizuneko ardatz nagusian iragan baserritarra islatzen da, ez - jakina- antolatzaileek joandako garaiak hobeak izan zirela pentsatzen dutelako, baizik eta gorantz eta kementsu hazteko sustraiak ezinbestekoak direla konbentzituta daudelako.

HIZKUNTZA-BIDEGABEKERIAK

Bere izena oroitu nahi ez dudan Bizkaiko herri batean... duela hamalau urte udal langile batek lanpostu bat lortu zuen, eta lanpostu horretarako euskararen nolabaiteko ezagutza eskatzen zen — eskatu, ez exijitu— mundu guztiak dakien bezala lurralde hartako bi hizkuntza ofizialetako bat dena. Baina aipatu enplegatu publiko horrek, hamalau urte hauetan lanpostuko hizkuntza-profilari iseka eginez (eta ziurrenik, ikasteko abantailak aprobetxatuz soldataren zentimo bat ere ez galdu gabe) justiziaren (?) instantzietara jo du bere eskubideak urratuta ikusi bide baititu, udaletxean bere euskararen mailaz galdetu diotenean.

Eta itsu, mutu eta gorra irudikatzen den justizia hori perbertitu ere egin da, eta berriz ere ostiko bat eman dio ipurdian sen onari eta bizitzea egokitu zaigun gizartearen garapen normalizatuarekin konprometituta dauden herritarren arteko bizikidetzari.

Bere izena gogoratu nahi ez dudan herri horretako udalari esango nioke, hamalau urtetan euskara ikasterik lortu ez duen pertsona hori soberan duela bere plantillan, itxura guztien arabera ez baitu gutxieneko maila intelektualik ematen, eta beraz sekula ez dio betebehar bat ere ongi burutuko. Aldi berean, hizkuntzen gaineko eskubideetan sinesten dugun gainerakook geure haserre eta ahotsa jasotzen segitu beharko dugu, guztiontzat berdina ez den justizia zital hori errotik erauzteko.

Argazkia: rutakritica

MAIATZAREN LEHENA

Beti iruditu izan zait bitxia lan-eskubideak aldarrikatzeko urteko jaiaren jatorria, hain zuzen ere, bertako biztanleek, azaletik bederen, euren bizitza herritar bakoitzarentzat american dream delakoa lortzeko karrera egin duten herrialde batean izatea. Edo, agian, ondo pentsatuta, gu guztiongan sortzetikoa den indibidualismo hori da, hausnarketa historikoaren une hartan, lan-munduan denak ez duela balio adierazi zuena.

Maiatzaren lehena, langileen eskubideak aldarrikatzeko data gisa, 1886tik aurrera funtsezko egun bihurtu zen soldata baten truke beren indar produktibo eta sortzailea gainerako kideei aukera-arrazoiengatik aurreratu zaienari saltzen diotenen ongizatearen aldeko nahitaezko borrokan. Ez dago besterik: osterantzean luzera produkzio-makineriak txikitu egingo du indarraren saltzailea, prezioa erosleak jartzen baitu beti. Harrigarria, ezta?

Askok “abesbatza eta dantza erakuspen sindikala” frankistak ezagutu genituen pasibotasun osotik; geroago behinola kale agerraldietan aritu izan ginen, kantuz eta oihuz. Baina bistan da jaiak bere ohiko ikuspegi aldarrikatzailea galdu duela. Beharbada, jatorriko indibidualismo haren hedapen basatiaren ildotik.