BILATU

abendua 31, 2012

IPURDIA ERRETA

Amaitzen ari den urteari ipurdia erreko bagenio, arabar aintzinako ohitura bat betetzen arituko ginateke. Errepuierre deitzen zioten gure arbasoek ekintza horri eta urteko azken iluntzean hamabi hilabetetan zehar ganbara eta baserriko ikuiluetan pilatutako traste zaharrei su ematen zieten, garren izpiritualitate garbitzaileek urte berriari agurrik onena egin ziezaioten. 

Guk ere 2012ko hondarretan gure sutzar propio eta partikularra egin genezake, eta nork sutarako egokien derizkion gaiak bota litzake, bere ingurua lohikeriaz garbi eta alperreko oztopoz libre uzteko. Sekulako su beldurgarriak izango lirateke. Ezetz?
Urte zaila izan da, alde guztietako gatazka etengabeek jipoituta. Uhin hondatzaileak bata bestearen ondoan iritsi dira gure hondartzetara, zurrunbilo sakonak eraginez, marea gorriek ur ertzetik erauzi nahi izan gaituzten bitartean. Itotzear egon gara zenbait alditan eta sutzar hipotetikoan gustura erreko genituzkeen gaiak pilatu zaizkigu, eguneko argia ia-ia ezkutatzeraino.


Baina bizirik segitzen dugu, eta horixe da garrantzitsuena. Gezurra badirudi ere, oraindik kementsu agertzen gara, gizakiaren ahalmena neurtezina baita. Hamaika zoritxar etsigarri pairatu arren, gizon emakumeok gai gara berriro jaiki eta bideari berrekiteko, biharko itxaropenean baitugu gogoa jarrita, hobearen esperoan. 


Urte amaierako nire sutzar berezia zentzu negatiboko erregai guztiekin elikatu ondoren, ilusiozko zenbait tantarekin zipriztinduko ditut garrak, eguneroko argiak aurrerantzean ere adorearen hazia ernetzen lagunduko didalakoan. 

Urte berri osasuntsu!

Argazkia: www.euskonews.com

abendua 24, 2012

DIBERTSITATETIK ELKARTASUNERA (Aramaioko Gabon Kantaldia)


Gabon gaua dugu gaurkoa, zentzu desberdin ugariko gaua. Aberatsa, beraz, dibertsitatearen zentzuzko ariketan baitatza elkar ulertzearen gakoa.  Aberastasun etikoak, ordea, konpromezu aktiboa exigitzen du. Eta...

Giza-aberastasunaren barrena izpirituaren askatasuneraino daraman ibilbide sendoko gabon gau magikoa izan beharko genuke gaurkoa, dibertsitateari eskua modu positiboz luzatuko bagenio, elkartasunerantz. Baina...

Atzo arratsaldeko iluntzean gabon kantaldi batean hartu nuen parte, nire jaioterrian. Aramaio, Arrasate, Legutio eta Otxandioko hamar bat taldek euren abestiak eskaini zizkioten elkarri, eliza nagusia lepo bete zelarik. Ume, gazte eta gizon-emakume helduok guztiak eta bi eman genituen enbor bakar bateko kimuak garela, urtean behin bederen gogorarazten digun anaiarteko manifestaldi xume batean. Dibertsoak, sentimendu eta aburu diferentekoak... baina enborkideak ginen. Horregatik aberastu ginen gure ariketa ludiko amankomunaren bitartez.

Gaurko Gabon gau magiko honetan milioika izar desberdinen keinu dirdiratsuak gogoraraziko digu dibertsitatea ederra dela... eta aberatsa. Elkartasunera eraman gaitzakeena.

Argazkia: Tere Anda

abendua 17, 2012

IRABAZLEA NAIZ!


ESTEko XII Promozioko ikaskideei eskainia

Oraindik ere arraro samarra egiten zait, eguneko tarterik luzeenak zuzeneko produktibitaterik gabeko ekintzei eskaintzea. Produktibitatea, neurri ekonomikotan ulertuta, jakina.

Duela berrogei urte unibertsitatea utzi genuen  lagunon arteko bilera antolatzea izan da, azken hilabeteotan denbora dezente eraman didan betebeharretako bat. Hori gozada! Baina aitortu behar dut, ia-ia lau hamarkadaren luzerako bizitza profesionalean eraman behar izan dudan zorroztasunari iseka nenbilkiola iruditzen zitzaidala batzuetan, goizeko edo arratsaldeko edozein ordutan gure ospakizun-eguneko bazkariaren menuari edota urlia ekitaldira gonbidatzeko ardurari eskaintzen bainien arreta. Eta norabide guztietara begiratzen nuen, zelatan egon zitekeen norbaitek jokoz kanpo harrapatuko ote ninduen beldur. Noraezeko unetxo baten ostean, ordea, klase pasiboetako kide zoriontsua naizela gogoratzeak lasaitasuna ahalbideratzen zidan, eta sentsazio erakargarria berreskuratuta, ospakizuneko argazkirako luzituko genituen aurreko mantalen kolorea aukeratzeari eskaintzen nion beste tartetxo bat, gustura.

Adin marratik aurrera egitean bizimodua zeharo aldatu zaigula egiaztatzeak sentsazio kontrajarriak ekartzen dizkigu. Alde batetik, itzuliko ez zaigun mundu baten oroitzapen ozpina. Bestetik, askatasunetik hauta daitekeen eginkizunaren erakartasun goxoa. Eta nire kasuan, bederen, balantzak beti jotzen du ezezagunaren alde, bilakuntza jarraikiak amaierarik ez duela jakitun. Irabazle ateratzen naiz, beraz.

abendua 10, 2012

MEDIO BOTERETSUEN USTELKERIA




Ez dakit irakurleak ezer entzun ote duen Argentinako El Clarin egunkariaren gurutzada partikularraz, argentinarren Fernandez presidentearen erabaki baten aurka. Teorian, Ikus-entzunezko Komunikazioaren Zerbitzuak arautu nahian, gerra mediatiko batean sartu dira El Clarin eta gobernua, bi aldeek, noski, informazio aske eta gardenaren aldarrikapena haizatuz.


Monopolioaren hurreneko erasoari (Clarin) medioak kontrolatzeko estrategia (Fernandez Kirchner) kontrajarri zaio, gerran nork irabaziko ote ikusgai. Nahiz eta, itxura guztien arabera, Europa eta AEBetan bezala argentinar komunikabideetako espektroan ere kapitalismo eta neoliberalismoa dira borrokan ditugunak, gizarte gizaraxoaren kontra. Nahi den bezala jantziko dute auzia, baina funtsean hiritarraren kritika eta hautaketarako libertatea azpiratuko dute batak eta besteak.


Medioak, berez, ez lirateke herri demokrazietan  injustiziaren eta giza desberdintasunaren kontrako paladinak izan beharko. Baldin badira... demokrazia ez da herrikoia. Eta, nire hitzak negatibotasunez margo ditzakedan arren, iruditzen zait egun ez dela munduan lege-eraikuntza aproposik herri demokraziaren baloreak babesteko. Kontzentrazioak hankaz gora jarri du medioen sinesgarritasuna eta gobernuek iraupen desioan diseinatzen dute euren politika mediatikoa. Batera eta bestera merkatuko lege basatien lokarri gupidagabeak hedatu dira eta ondorioz urratu egin zaigu manipulatu gabeko informazioarekiko eskubidea.


Horregatik, herriaren aldeko komunikazioa hobetzea ez da helburu samurra. Oso larri gaude, erabaki sendo eta serioak egungo  enpresa eskematik kanpo hartu beharko bailirateke, eta hori ezinaren hurrena dugu. Herri partaidetza bermatzea ez da egun batetik bestera gauzatuko, boterea -hain justu- parte hartzea eragotziko dutenen esku dago-eta.


Medioen bilakaera aurrerakoia ez datza kazetarien esku. Baina profesionalak ezinbesteko kate begiak ditugu, inoiz kazetaritzaren duintasuna loratuko bada. El Clarin, Prisa, Vocento, Unidad Editorial, Murdoch, Slim...  neoliberalismo nazkagarriaren izen desberdineko arieteak ditugu. Medio ahaltsuak ustelkeriaren beste paradigma bat bilakatu dira. Eta gobernuak, haien transmisio-uhalak.

abendua 03, 2012

MENDEURREN BATEN INGURUAN


Ehun urte eman dira, aramaioar ausart batzuek -sentimenduek eta ez interes materialek eraginda- herriko Batzokia abian jarri zutenetik. Mende oso baten ibilbide malkartsuan -berrogei urtetako tunel ilun eta beldurgarria barne- denetariko istorioak bizi izan ditu aramaioar jeltzaleen kolektiboak, Euskal Herriko beste guztien antzera.


Karlismo atzerakoi eta interesatuaren itzalean herri bezala ezin suspertuz, gogor astindu behar izan zituzten aitzindari haiek beren herritarren kontzientziak, euskal sentimenduaz jabe zitezen. Helbururako ahalegina ez zitzaien samurra gertatu, eta bi hamarkadatako lan eskergaren saria indar faxistek errotik erauzi zuten gerrarekin.


Euskal gogoaren eraikuntzarekin konprometituriko aramaioar haien ereintzak fruitu ederra sortu zuen aurki eta bigarren belaunaldi loratuaren abiapuntuan -1930 inguruan- oso herritar jelkide esanguratsuak ditugu, gizonezko eta emakumeak, azken horiek aurrekoen artean ez bezala. Egungo askoren ama eta aitak ziren; aitzindari haiek aitajaunak dituzten bezala.  Eta katea ez da eten.


Euskal mapa politikoa aldatu egin zen, guztiz, tunel  ikaragarri  hartatik irteteaz batera. Desagertu zen karlismo antzugarria eta herri kontzientziak hartu zuen toki Euskal Herriko espektroan. Baina ez zegoen deskantsatzerik, egun ere ez dagoen bezala. Tentuz eta zuhurtziaz dagokigu lan egitea, amore eman gabe, bakoitzari hoberen datorkion sailean. Oraindik bidea sastrakaz eta oztopoz zaildua agertzen da. Horregatik helburua egintzat ematea, duela mende bateko abertzale haiei iseka egitearen hurrena izango litzateke.

azaroa 26, 2012

EUSKAL (?) LIBURUDENDAN ERDARAZ


Euskal literaturaz maiteminduta egotea; euskarazko liburuak erostea; Euskal Herriko liburu dendetara sartzen ohitura handia edukitzea, gogoa gure kulturaz betetzearren;... Horrek guztiak jokaera-patroi bat markatzen digu nire gisako euskaltzale errukarrioi, hots, hamarkadetako militantzia zamatsuan denetariko zarrapoak irentsi behar izan ditugunoi. Noski, hain espezimen higuingarriak gogoz kontra jaten dira... Izan ere, euren otordurako garun-azaleko apoen bila borondatez dabiltzanak gaixo daudela uste dut.

Euskadiko hiriburuko liburudenda garrantzitsu batera sartu naiz gaur goizean. Jatorrian euskarazko liburuak ardatz nagusi zeukan enpresak aspaldi zabaldu zuen bere irabaz-lerroen abanikoa, negozioaren arriskua produktu mota desberdinetan dibertsifikatzeko asmoarekin. Zilegi, guztiz, enpresak osasuntsu iraungo badu. Eta eskertzekoa ere bai, jakina, euskal liburu-produkzioaren eskaintzari helduta segitzen ahalbidetzen baitio.

Baina dendatik atera baino lehen, zarrapo berri bat sartu zait -nire gogoz kontra, noski- zintzurretik behera. Aukeratutako liburuak salmahai gainean utzita “Hiru hauek, mesedez” adierazi diot kutxako andereñoari. Horren irribarre behartuarekin batera, "¿Para regalo?" iritsi zait. Nire "Bai, arren"i "¿Por separado?" metalikoak jarraitu dio. Eta paketeak eskuetaratu aurreko "Cincuenta y dos euros" hotza entzun ostean... galdutzat eman dut gaurko dema.

Isildu, paketeak zorroan sartu eta tristeziazko puntu batekin kaleratu naiz, haize freskoak haserrea ahaztueraziko zidalako itxaropenarekin. A! Kutxazainak ez dit ezta "Gracias" ere esan. Todo un detalle, en conjunto.



azaroa 19, 2012

EUSKARA, EGUNKARIAK ETA LOGIKA


Matematikaren arauak eta merkatuko lehiari buruzkoak batera erabili behar ditugunean erabateko logika egiten da nagusi. Zientzia zehatzak zein sal-erosketaren printzipio arruntak nahastuta, emaitzak oso koordenada ziurretatik markatzen du bidea... normalean. Izan ere, beti dago zirrikituren bat aldagai aleatorioren bat sar dadin, ustekabetarako –ala ez horrenbesterako!- atea irekiaraziz.

Euskalgintzak egunkari bat behar du. Baina egia horri ekonomikoki sakon eta logikaz  heltzerik ez bada... nola pasatuko gara, egunkari gehiago edukitzea askoz osasuntsuago delako egia borobilagora? Hortxe koxka! Logikak errealitatea du arerio, nahi baino maizago.

Matematika aplikatuaren orrietan barrena eginez gero logika erabakigarriak hartzen gaitu eta ekuazioaren emaitza asmatzear gaudela pentsatzen hasten garenean, gauzak ez direla hain errazak gogorarazten digu... zerk eta ziztada batek!. Areago, naturalean balio subjektiboek pisu gehiago izaten dute Pitagoras eta Ruffini guztien legeek baino. Eta matematikako klaseetan erakutsi ez ziguten arren, jakin badakigu unitatearen monolitismoa arriskutsua gerta daitekeela emaitzaren kalkulu egokirako.  Uniformizaziorako nahiaren atartea da 
monolitismoa eta horrek betekada okagarria piz dezake.

Euskarak, gutxienez, egunkari bat behar du bere erabilpenean normalduko bada. Gehiago balitu askoz aberatsagoa izango litzateke gure hizkuntza eta erabilpena bera ere hedatuagoa. Nola aplikatu egiaztapen horri zientzia zehatzen logika?
Argazkia: Tere Anda

azaroa 12, 2012

BAINA NORK IRABAZI DITU AEB-ko HAUTESKUNDEAK?


Rayid Ghani
Nire inozotasunean uste nuen AEBetako hauteskundeak Barack Obamak irabazi dituela. Lau urtez ifarramerikarrek lehendakari izan dutenaren berezko merituetan oinarritzen nuen haren garaipen berria, egia esan behar baldin badut Michelle emazte ongi plantatuaren laguntza ere ederto etorriko zitzaiola pentsatzen nuen arren. Baina berriro  okertu naizela aitortu behar dut, jakin berri baitugu egiazko irabazlea, bi urtez demokraten katakunbetan aritu izan den talde zibernetikoa izan  dela.

Informatikari eta matematikari giza-talde bat bi urtez aritu bide da Chicagoko demokraten hautes-egoitza nagusitik. AEBetako hiritarren profilak diseinatu zituzten, dozenaka milioitako hautesleren datuak jasoz, eta informazio erraldoia megaordenagailuek liseritu ondoren hautesleak Obamaren alde zerk eragin zitzakeen aurrikusi zuten adituek. Ni halako gauzak “Numb3rs” telesaileko Txarli Eppesen asmakuntza hutsak zirelakoan nengoen baina Obamarekin gertatutakoak fikzioa errealitatea baino askoz beheragotik ibili ohi dela berretsi dit. Muntaia osoaren goi erantzulea Rayid Ghani izan da, bere web orrian “Obama for Amerika” predikatzen duen zientzia-gizona.

Sare sozialen “konplizitatea” derrigorrezkoa behar dute izan, eta lantegi horretan Facebook lanabes ezin hobea bilakatu zitzaien zientzilariei. Milioika hautesleren artean zalantzan egon zitezkeen hiritarrak zeintzuk ziren identifikatuta –izen eta abizenekin- modu pertsonalean heldu ziren haienganaino kanpainako arduradunak, Obama bera barne kasu batzuetan. Eta horrela balantzaren orratza bere alde eraman ahal izan zuen Barackek (nahiz eta, hasieran nioen bezala, Michelleren irudi erotikoak boto bat baino gehiago eman diola garbi daukadan)



David Petraeus

Bien bitartean, estatubatuar gizarteak bere amets amerikarrean segitzen zuen –krisi ekonomikoak jota, hori bai- demokraten katakunbetan zer egosten ari zen... eta, halaber, David Petraeus CIAko zuzendaria bere emazteari adarrak jartzen ari zitzaizkiola susmatu gabe. Ai ene!




Argazkiak:  
http://www.rayidghani.com/
http://www.latimes.com/


azaroa 05, 2012

TITIRITEROAK



Egunkarian irakurri nuen eskela eta aitortu behar dut emozio puntu batek hartu ninduela. Ez nekien nor zen Gonzalo Cañas jaun hura baina erakarri ninduena identifikatzeko heriotza-albistean ipini zioten titulua zen: titiriteroa. Heriotzetako abisuak emateko orduan hildakoen iraganeko meritu arranditsuak irakurtzera  hain ohituta gaudenez, zinez polita iruditu zitzaidan hitz hura Cañasen bizitza-ibilbidea mugatzeko. Nori otuko zitzaion? Zenduari berari? Auskalo!

Egunkaria eta begiak itxi eta nire baitan gizon haren bizitzan eman ahalko ziren abenturak gorpuztu ziren, betiko adiskide ezaguna izan banu bezala.

Txerpolariak, titiriteroak, gure herrietara garai batean azaldu ohi ziren artista apal bezain hurbilak genituen. Desagertu egin ziren bideetatik, modernitatearen ahotzarrak irentsita. Eta amaitu ziren gure plazetako espektakulu margo askotarikoak, ezer gutxirekin disfrutatzen genueneko arte saio xumeak.

Eskela hark iratzarri zizkidan oroitzapenak ez lituzkete belaunaldi berriek ulertuko. Kosta egingo litzaieke, behintzat, behar den bezala konprenitzea, egundoko bilakaera jasan izan baitu gizarteak, geuri ere bere neurrian asimilatzea hain samurra ez zaiguna.
 
Titiriteroak: herriz herri bide hautseztatuetatik barrena egiten zuten  pretentsio handirik gabeko artistak. Gizon emakume gehienon antzera. Azken finean, horixe bera gara: titiritero ibiltariak.

urria 29, 2012

BELAUNIKATZEA




Belaunikatzea operazio ez osasuntsua da, on eta gaiztoen arteko desberdintasuna gizadiaren gau beltzean loratu zenetik. Arrazoi erlijiosoak zein giza-menpekotasun hutsaren garro zigortzaileak bizkar hezur nagusia gertatu dira gizarte-belaunikatze prozesu antzu eta ukatzailean. Belaunikatzea umiltasunarekin erlazionatu zaigu beti, morrontzapeko gizakiari nagusiarenganako dependentzia eramangarriagoa egin dakion. Umiltasuna, ordea, bi pertsonaren arteko berdintasun parekatzailetik eman behar da, egiazkoa izango bada. Osterantzean gezur hutsa dugu, iruzurra.

Belaunikatzea beldur-sentimenduaren adierazpen natural induzitua dugu. Eta belaun joko hutsak koldarkeriaren maila markatzen du, belaunikatzailearen mugimenduan morrontza izpiritualaren sintoma larriak nabarmenduz. Belaunikatzea, dena den, ez da soilik belaun buruaren bihurtzearekin ematen, keinuak subjektu alienatuaren oinperatze gero eta sakonagoa bilatzen baitu eta  horretarako mekanismoak giza norbanakoaren gogoa otzandu eta azpiratu egiten du, zein formula erabiltzen den berdin diolarik.

Pertsonaren alienazioa bere gogoaren salmentaren bidez lortzen duen palanka motak sailkatzen du, beraz, belaunikatzailearena. Eta gure gizartean alienazio erak hedatzen diren heinean belaunikatzeko kategoriak ere biderkatu dira, ikaragarri. Belaunikatzea gizakiaren heriotza morala da eta badirudi gure gizarteak heriotza-zaldunaren besoetara alderatzeko joera duela, beldurrak jota.

Nola heldu belaunikatzearen morrontza ilunetik askatzeko bideari? Hitz bakar bat dugu baliagarria: duintasuna. Nor beraren baitan duintasunari aukera emate jarraikiarekin puskatuko ditu pertsonak zapalkuntzaren kateak eta lantegia zaila izango duen arren ahaleginaren bitartez soilik iritsiko zaie gizon-emakumeei belaunikatze denen aurrean aske izatea.

urria 22, 2012

HAUSNARKETARAKO GONBIDAPENA (ez doa hauteskundeen emaitzaz)


Egun hotzetan badira ia-ia izoztuta uzten zaituzteten albisteak. Ikusmiraren arabera, izoztu beharrean sutan jar zaitzaketela ere esan liteke eta bi erreakzio termikoak ulergarriak zaizkigu, berez kontrajarriak diren arren. Albistearen zentzuak denon arreta irabazten dutenetakoen kasua da eta pertsonaren sentimenduak dardaran jartzen ditu, berriaren ardatza urruti egonik ere.

Gaur igande goizeko hotz umelak ekarri dizkidan albisteen artean bazen bat hotzikarak sorrarazi dizkidana: Bartzelonako epaitegi batek errugabetzat utzi du gizakume bat bere koinata bortxatu ondoren.

Halaxe da. Frogatu egin da bortxatzailearen ekintza. Frogatu egin da ez zela izan koinataren onespenarekin, ezta sikera mehatxupekoarekin. Epaileak, dena den, absolbitu egin du. Zergatik? Bortxatzaileak, ekintza ederra betierekotzeko asmoz nonbait, bideoz grabatu ondoren, berak ezagutu gabe esku batek balentria jasotzen zuen DVDa kendu ziolako. A! Gutxi bailitzan, esku hura bortxatzailearen emaztearena zela ezagutarazi zaigu, bere senarraren ohiko abentura libidinosoengatik kokoteraino zegoenez gero gizonaren ondasunak errebisatzen ibili zena.

Bideoan ikus daitekeenez –frogatuta, beraz- koinata lotan zegoela bortxatu zuen bere ahizparen gizonak. Bideoa Mosso-en komisaldegian aurkeztu ondoren kartzelaratu egin zuten emakumeen koinatu eta senarra. Baina epaileak,
fiskalaren hamabi urteko zigor kondenako  eskabidea errefusatuz, libre utzi zuen bortxatzailea, horren baimenik gabe aurkeztu baitzuen akusazio partikularrak bideo salataria.

Honaino iristea lortu duen irakurlea gonbidatu nahi dut, unetxo batez hausnarketatxo txikia egitera epailearen erabakiari buruz. Niri, aitortu dut hasieran, odola izoztu egin zait albistea irakurri bezain laster. Jarraian, ordea, irakiten ari zela iruditu zait.

Argazkia: Tere Anda

urria 15, 2012

((SOLO) UN 17% DE LOS VASCOS...)


Gipuzkoa, Araba eta Bizkaian gehien irakurtzen diren egunkarietako jabeek inkesta bat burutzen dute hauteskunde kanpainen bukaeretan, hauteslegoaren nondik norakoak azaltzeko eta, jakina, inkestaren emaitzen arabera irakurleei mezu subliminalak helarazteko. Ezer ez berririk, beraz, munduko inkesta guztien eragileen asmoetatik.

Gipuzkoa eta Araba-Bizkaiko egunkarietako irakurleon soziologia desberdina denez gero, egunkari horiek badakite erabiltzen inkesten ondorioak plazaratzeko teknika. Horretan ere maisuak ditugu, eta gauza bera adierazteko -helburu berdintsuarekin- hitz desberdinak aukeratzen dituzte, batez ere titularretan.

Gipuzkoako larunbateko egunkarian irakurtzen genuen: "Un 17% de vascos apoya que el nuevo Gobierno impulse la independencia" Zentzu neutroa albistean. Merkatuaren soziologiari egunkariaren interesetatik dagokion neutraltasun subjektiboa, alegia. Araba-Bizkaikoan, berriz, "Solo un 17%..." Kutsu negatiboa. Arabar, bizkaitar hautesle-merkatuak darakusan pultsuaren araberakoa. Maisuak, beraz, kamaleoiaren estrategian.
.
Inkesta guztiei eman behar zaien sinesgarritasunari erredukzioko koefizientea aplikatuz, garbi dago hiru lurraldeetako hauteslegoarengan modu diferentetik eragin nahi dutela egunkarietako jabe espainiar eskuindarrek. Beti egin dute horrela eta oraingoa maila berri bat dugu zapalkuntza mediatikoaren katean, besterik ez.

Niri, egia diot, bost axola zein den portzentaia,  hori ez baita bat ere garrantzitsua, testuinguru antzu eta kateaz inguratuan. Niri jakitea gustatuko litzaidakeena da, hautestontziek adieraz lezaketen gehiengoaren nahia errespetatzeko asmoa ote duten egunkari horien jabeek. Eta horretaz ez du ezer esaten inkestak. Tamalez.


Argazkia: obrerofiel.com

urria 08, 2012

URRIA EDO BEATLESEN HILA



Duela berrogeita hamar urte hasi zen istorioa eta ordudanik urria hila eta Beatles izena elkarren ondoan doaz nire baitan. Norbaiti gezurra irudi lekiokeen arren, hertsi-hertsirik izan dut "love me do" abestia Liverpooleko mutilek argitaratu zutenetik. Musika hark  -notak interpretatzeko moduak- zerbait berezi sortu zuen nire baitan, ordurarte sekulan igarri gabeko sentsazio atseginak amets egitera gonbidatu ninduena.

Sixties (1990) nire liburuan nioen bezala, BBCk mirariak egiten zituen garai hartan gure arima gaztetxoetan, eta ingelesaren ezkutuetatik barrena joan nintekeelako aitzakian tinko, gurasoei gaueko ordu goxoetan uhin arrotzen bibrapen xarmangarriko diala "lapurtzen" nien. Zorte apur batekin musika bitxi hura entzun nezakeen, gure emisoretan zeharo ezezagun genuena.

Eta nire kasuan bezalaxe beste askorenetan ere, 1962ko urri hartatik musika gureagoa da, tokikoagoa, unibertsalagoa, jatorria zein den axolarik gabe. Hil hartatik Beatlesen xarmak dena inbaditu zuen, munduko zoko guztiak indar berritzaileko olatuak harrapatu zituen eta izpiritu askatzailearen lekuko zirudienari ongi etorria eman genion, zerbaiten esperantzan. Nahiz eta une haietan, guk –gizaxo errukarri samarrok- ez genekien oso seguru zurrunbilo hark nola astindu behar gintuen.

Igaro ginen elizetatik –latinezko kantuekin- eta igande eguerdiko plazako kontzertuetatik –pasodoble eta zarzuela-zati hautatuekin- oilo ipurdia jartzen zigun doinu dardarkaria dastatzera. Eta munduaren erritmoa bera ere aldaeraz genezakeela pentsatzera heldu ginen. Inozotasunaren sintomak agerian.

Ordurarte klasikotzat genuen musikak jipoi ederra jaso zuen eta areto arranditsuetara pasatu zen, zokoratua bezala. Eta elizak zein igande eguerdiko plazako kontzertuak gazteagotu egin ziren, usadio eta gustu berriek espazio zabalak irabazi zituzten-eta.

Mende erdi baten ostean, gogoak dardarazi zizkiguten melodia haietako asko eta asko klasikoen sailkapen sakratuan sartu dira, mailarako igarobidea denborak baino funtsean kalitateak eskaintzen baitu. Eta, nik bederen, klasikoa askozaz atseginagoa daukat duela berrogeita hamar urte baino. Niretzat, dena 1962ko urrian hasi zen.

urria 01, 2012

GORA INDEPENDENTZIA LINGUISTIKOA!!


Abertzale euskaltzale baten aldarrikapena, Urkullu jaunari (1) eta Mintegi andreari,  hauteskunde-kanpainan sartuta dabiltzanez (2):

Nire hirurogeita hirugarren urtemuga atzean utzi berri dut eta kopuru horren hogeita hamabost boza eman ahal izateko eskubidearekin bizi izan ditut. Baita eskubidea aprobetxatu ere, eta aukera guztietan abertzale bozkatu dut.

Gaur den egunean, oraindik ere, eta hizkuntzari dagokionez ez dut nire nortasunaren bidetik bizimodu normalaren maila heltzerik izan. Ahalegindu naizen arren, alperrekoa gertatu zait. Oraindik, bizitza arruntak planteatzen dizkidan gaietan eta euskal hiritar bezala nire izaeraren erabilpen integrala egin nahi dudanean denetariko oztopoak aurkitzen ditut, nire identitatearen kontrako atentatuan.

Horregatik Gora independentzia linguistikoa!  ozen bat bota nahi dut. Independentzia, askatasunez hautatzeko eta aritzeko ahalmena da, inoren agindu zapaltzaileetatik libre. Bada, horixe aldarrikatzen dut gure hizkuntzarentzat.

Euskararentzat independentzia eskatzen dut. Unibertsala izan ahal izateko ezinbesteko urratsa, hain zuzen. Independentzia linguistikoa garatu nahi nuke bizitza partikularrean, neure burua independente bilakatuz zerbitzu pribatu eta publikoetan, trauma eta militantzia nekagarri barik. Hego Euskal Herrian espainieraz mintzatzen denak disfrutatzen duen independentzia linguistiko  berdina, alegia. Ez da hainbeste, ezta?

Zertarako aldatu, euskaldunok gure eskubide linguistikoak aldarrikatzen eta etengabe defendatzen aritu beharko ginatekeen Euskadi independente batera? Horretarako ez dit bidaiak merezi.

Oharrak:
(1) Mezu hau bideoz grabatu didate, BECen izango den Urkullu jaunaren mitin batean beste hiritar askorenekin batera ezagutarazteko.
(2) Gainerako hautagaiek mezuaren zentzua ulertuko ez luketelakoan nago.


Argazkia: lizarrakogaztetxea.wordpress.com
 

iraila 24, 2012

NEGUKO LOREAK

Duela gutxi irakurri diot egunkarian Arrasateko hiritar bati oso kezkatua dagoela, herriko biztanlegoa hartzen ari den adin maila altua dela-eta. Oi ene! Arazoa Arrasatekoa bakarrik balitz, gaitzerdi!

Egiaztapen mingotsa da hori, beste banaka batzuen arteko larrienetakoa. Gure gizartea -akomodatua, aburgesatua, alienatua- ibilbide malkartsuan dabilkigu, eta hortxe ari gara gu "partxe sorvirginia"ren antzeko erremedioekin, ageri zaizkion hutsune, gabezia eta noraezaren sintoma sakonak sendatu nahian. Noski zahartzen ari dela biztanlegoa! Eta esango nuke -frogatzerik ez dudan arren- zeinu positiboko jaiotze-tasa etorkinei dagokielako gure arteko bataz besteko indize defizitarioa ez dela larriagoa.


Zahartzaroa -jubilatu ondoko tartea- luzatzen ari; norbanakoa lanean hasi artekoa ere zabalagotzen ari; eta bitartean dagoen aldi gero eta laburragoa are murritzagoa bilakatu guran. Horixe dugu panorama, marra lodiz marraztuta. Jakin badakigu horrela segitzerik ez dagoela. Baina nondik heldu? Zein da gai soziologia berri honen aurrean auziari erroetatik heltzeko?

Arestian liburu eder bat eskuetaratu zait. Egilea arrasatearra dugu -barka Xabier nahita egindako hutsa- eta oro har mendebal zibilizazioaren bihar-etziz kezkatuta gauden guztiontzat guztiz gomendagarria iruditu zait testua, lehen orrialdetik bukaeraraino. Xabier Retegi Aiastui da, hausnarketarako trebezia beste behin erakutsi diguna, "Neguko loreak" tituluarekin erreflexio mamitsuak eskainiz.

Xabierrek bere zahartzaroko aldi gaztetik idazten du, mundu hobeago bat lortzearen aldera prozesu solidario baten barruan lan egitea dela gure bizitzari zentzu ematen diona azpimarratuz.  Eta gogoratzen digu, gizon-emakumeok berez ahalbide gehiago ditugula normalean erabilitakoak baino. Horrek - dio Xabierrek- ildo berrietarako norabideak marka diezazkiguke, askatasunetik zintzotasun etikoaz haiei heltzeko.

"Neguko loreak" eskarmentutik daude idatzita baina ez -bai zera!- ibilbide nostalgikoaren antzerako eszenategia aurkezteko. Aitzitik, ikuspegi baikor eta ilusioz beterikoan oinarritzen du egileak aurrerantz proposatzen digun jauzia. Proposamen ausarta -beraz, zaila- baina logikaz eraikia. Ez da ameskeria, utopikoa daitekeen arren. Ezen, utopiak nondik norakoak marka ditzake, amets hutsak ezerezean lurruntzen diren bitartean.

Retegik oinak lurrean fermuki jarrita gonbidatzen gaitu hausnarketara. Zahartzen ari den gizarteko kide adindua da eta horrek aginte morala eskaintzen dio, tentuz eta maitasunez borobildutako ideia argitsuetan. Hurrengo iraultza intelektualaren premian gaudelarik, egileak pauta batzuk oparitzen dizkigu, geure buruei galdegai gisa plantea diezazkiegun. Edozein aldaketak -txikiena ere- arrazoizkoa izango bada, galdera iraultzaileak behar ditu formulatu. Denboran lehen ala beranduago, iraultzak utopiaren beharra dauka eta, halaber, eskarmentuaren ongarria. Horregatik, Xabier Retegiren liburuak helburu bakar batera apuntatzen du: izan gaitezen ausartak eta jo dezagun goiko erpinera, nahiz eta bide aldapatsua izango dugun.  Saiakerak ekarriko du erantzuna; pasibotasunak, aitzitik, iluntasun isila.

iraila 17, 2012

GALDEZKA ARI NAIZ SARRITAN



Asteburu eguzkitsua izan dugu eta udaren hondarretan une baketsu eta goxoak disfrutatu ditut, munduko hainbat tokitan -gugandik ez hain urruti ere- bortizkeria nardagarriaren zigorrak hiritarren bizkarrak berotzen zituen bitartean. Patu miserablea, alajaina!, batzuen ongia lortzeak gehiengoaren gaizkia adierazten duena.

Lurraren bira bakoitzeko tarte mugatuan ad infinitum luzatzen den zoritxar-soka dardaragarriak lotzen gaitu errealitatearekin eta giza espezieari buruzko zalantzak sortzen zaizkigu etengabe, horiek inoiz argibide izango ote duten ez jakitun geratzen garelarik. Hain sakona da gure axalkeria!

Bizitzaren liburu egiatiak hamaika aldiz errepikatuko baligu eta egiaztapenen filma gure begien aurrean behin eta berriz pasatuko balitz ere ez genuke ikasiko: lorpenik bikainenak ez du inoren pairamendurik merezi, ez du kalte bat ere justifikatzen. Baina gizon emakumeok hori ulertzerik ote dugun da asaldatzen nauen aurreneko galdera nagusia. Gero besteak datoz.

Eta adinean aurrera noala, hainbat eta hainbat galdegai atzean eta erantzun gabe uzten ari naizela, beste duda baten itzal luzeak sosegatu nahi banindu bezala dabilela iruditzen zait: ez al zaigu aski izango gure baitan ezezagunaren bila jarraikian aritzea, ihardespenik gabeko ezkutuetarako berezko giza ezgaitasunaren aurrean etsitu barik? Izan al daiteke hori jainko ezezagunarekin topo egiteko bidea?
Argazkia: Tere Anda

iraila 10, 2012

KRISIAREN AURREAN, IZPIRITU PARALINPIKOA


Zorioneko krisia -ekonomikoa, jakina- askoren bizitza-ibilbidea zailtzen ari da. Duela gutxi, sakon estimatzen dudan bikote gazte batek esaten zidan ziur daudela aurrera aterako direla, ez baitute euren indarretan itxaropena galdu, eta kostako zaien arren garbi dutela mundu honetara borrokatzera etorri direla. Unean bizimodua konplikatu zaien arren, krisi ekonomikoak astindu baditu ere,  ez diote krisi moralari zirrikitu txikiena ere utzi, alderdi materialetik gainera datorkienari zentzu osoz heldu ahal izateko eta betiko duintasun etikoan bizitzen jarraitzeko.

Horixe da bidea. Nork bere baitan dituen balioak -ez naiz enpresen akzioetaz ari, noski- goiburutzat hartuta ez dago munduan pertsona bat ere bere gogo-eraikinetik lurreratzerik.  Badakit gauza bat dela diskurtsoetan galtzea eta beste bat labetik babak atera behar izatea, batez ere lagun hurkoarentzat direnean. Baina inora ailegatzen ez den bakarra, abiapuntutik atera ez dena da, eta hain egia borobilak lagundu beharko liguke irtenbideak bilatzen, edozertarako. Egiaztapen erabatekoa da, gauza bakar batek ez duela irtenbiderik: heriotza. Eta horren zain etsita egon beharrean, gehiengo ia absolutuak nahiago dugu ahal den moduan bederen aurpegia ematea, bada ezpada ere.

Igandea amaitzear dela, Londresen bukatutzat emandako Joko Paralinpikoetako irudiak oraindik  nire burmuinean pil-pilean daudenean, txaloak eta mirespen zakukada handia luzatu nahi dizkiet bertan aritu diren guztiei, nire eskerronarekin batera. Eta ez, hain zuzen, atletikoki superman edo superwoman tipikoaren emaitzak lortzeagatik, baizik eta harkaitzezko duintasuna erakutsi dutelako euren ihardunean. Beraiek izan dira, telebistak haien irudiak zerbitzatu ez dizkigun milioika pertsonen ordezkariak. Eta garbi asko azaldu eta irakatsi digute, miseria biologiko eta sozialaren gainetik beti dagoela gizon emakumeon borondatea eragozpenak gainditzeko. Ez dut atleten izenik gogoratzen. Hori gutxienekoa da. Inportanteena da, ikasgai magistral bat eman digutela munduko hiritar guztioi. Izan nahi dute euren etorkizunaren jabeak.

Krisiak –edozeinetakoa- ez dira horrenbestekoak baldin eta prest bagaude zentzuz eta gogoz borrokatzeko. Izpiritu paralinpikoaz baliatu beharko ginateke uneoro krisiari abantaila hartzeko.

iraila 03, 2012

URREZKO IRAKURGAIAK


Gure artean baditugu zezenketen desagerpena aldarrikatzen dutenak, jai espainiarra delako arrazoi hutsarengatik. Ergelak dira. Eta bada beste ergelkeria mota bat, zezenketen kontra gauden euskaldunok antiespainiartzat hartzen gaituztenena, hain zuzen. Bi multzo horientzat doaz, batez ere, hurrengo lerroak.

Askotan komentatu dugu munduaren gaineko perspektiba aldatzen doala behatokiko eragileen zirkunstantzien arabera. Aldakorrak ditugu pertsonak eta aldakorra, ondorioz, mundua. Edo, behintzat, planetak transmititzen dizkigun sentimenduak. Ez direla gutxi, alajaina!

Izan zen nire haurtzaro gordinean derrigorrezko irakurgai-liburu bat, 1956an 74g. argitaldarira iritsi zena, “Lecturas de Oro” tituluarekin. Erlijioaren eskaileretatik gora egin genitzan eragin nahian nonbait, irakurgai errazak biltzen zituen Ezequiel Solanaren liburu hori indar handiz aupatu zuen eliza frankistak. Informazio gisa, diodan, Luis Solana PSOEko diputatu eta RTVEko zuzendari ohiaren aitona izan zela Ezequiel, 1931an zendua.


 

Balizko irakurleak 7-9 urte bitartekoak ginela kontuan izanda,  ipuintxo ñoñoek osatzen dute liburua. Baina bitxia gerta badakizueke ere, oraindik nire liburutegian daukat, garai hartako beste hainbatekin bezala. Baliagarria zaizkit gure ibilbide intelektualean zein nolako gora beherak izan ditugun egiaztatzeko. Eta ariketa polita gertatzen da.

“Los gansos y la tortuga” deritzan kontakizunean, bi antzarrek dortoka bat daramate airean, kelonioa bere ahoaz hartzen duen makila batetik zintzilik. Eta baserri baten gainetik igarotzen ari direnean, etxeko mutikoek (neskak ez ditu egileak aipatzen) oihukatu zuten :

-         “¡Mirad , mirad,! Dos gansos que llevan en un palo a una tortuga” 
-         “A vosotros ¿qué os importa? ¡Pillos, bribones, tunantes...” 

erantzun zuen dortokak. Jakina, ahoa ireki zuenez gero, baserriko inguruetara erori zen. Eta irakurgaiaren amaiera honako hau dugu: “Fué a caer la tortuga entre los mismos chicuelos, que tuvieron motivo para reirse de ella hasta que le dieron muerte” 

Ezequiel Solana bere garaiko pedagogoa izan zen, bere ipuintxoei aurrekoaren gisako bukaera eman arren. Gaur bere irakurgai askok ez lukete merkatu-bidea aurkituko. Barkatu, agian ergelen artean bai.

abuztua 27, 2012

IZAN ZIRELAKO IZAN GINTEZKE




Urriaren 21ean ezagutuko dugu zehazki zer nahi duen oraingoan  EAEko biztanlegoak.  Eta handik aurrera alderdi politikoei egokituko zaie aliantzen entramatua eraikitzea, hurrengo lau urtetarako ibilbide politikoari mugak ipintzeko. Nolako zeinuak  izango dituen kinielak?  Inork baleki!

Abuztuaren 25ean –herenegun- ehun urte bete ditu Aramaioko Batzokiak. Duela mende bat esan izan baliote Domingo Etxebarriari - herriko EAJren aurreneko lehendakariari- 2012an Aramaion abertzaleak gehiengo osoa izango zirela... ez zukeen sinetsiko. Eskuin kontserbadoreak -karlismo jaimista- nagusitasun iraingarria erakutsiz, jelkideen ahaleginak porrotean erretzen zituen orduko udal politikan. Ez zegoen egoera aldatzerik, eta kazikismo antzugarriaren garroek aramaioar abertzaleen itxaropenak itotzen zituzten etengabe.

Antzerakoa gertatzen zen Euskal Herriko gainerako herrietan, euskaldunok gure etorkizunaren erantzuleak izan gintezkeenaz jabetu barik. Espainiar kapa beltzak estaltzen zuen soin ezinduaren kontzientzia, ongi eta gaiztoaren arteko marra zabalak kontzientzia horren garapen naturala infernuko betiko sutzarrera kondenatzen zuelarik, garaiko botere politiko eta erlijiosoaren arteko kontubernioa elikatuz.

Ehun urte geroago, Aramaioko Batzokitik euskal mapa politikoari erreparatuz,  ubide abertzalearen nagusitasunari behatzen zaio, deitura desberdinetako ibai eta errekastoak  baditugu ere. Atzera begira jarriz gero, ordea, mende honetan lorpen on ugari izan direla egiaztatuko dute; baita urrats oker asko eta asko ere. Eta gure herri honek bidean malko dezente isuri duela aitortuko diote elkarri. Alperrekoak? Ez dugu sekula jakingo.

Mendeko tarteak irauli egin du euskal kontzientzia, ezkutuko itzaletatik azaleraziz. Baina mende bat ez da ia ezer, bizirik milurteak daramazkien soin estuarentzat. Horregatik uste dut bazterrak sasiz garbitzeak dimentsio argiagoa eman liezaiokeela eremuari. Eta esparru naturaleko soroak ongarrituz uzta itxaropengarriaren atarian geundekeela.   Nolanahi ere, ez gaitezen labirintu ulergaitzetan gal, ez baigenuke ezer aurreratuko. Ez dezagun, ordea, aukera kareletik bota, etsipena gailen ez dakigun.

Zorionak Aramaioko jelkideei, euren lehen mendeurrenarengatik! Izan zirelako, gu ere izan gintezke.

Argazkiak: Tere Anda

abuztua 20, 2012

GARZON ETA MUNDUA


Izena du Baltasar eta epaile izan da. Bizitzaren arrazoi bitxi horietako batengandik aldeztaile huts izatera igaro da eta sona handiko bezeroak ditu (behintzat bat ezagutzen diogu, bera bezainbeste arrasto zalapartatsu uztera ohitu dena) Bai, Garzoni buruz ari naiz, espainiar espektro judizialetik mundu osoko latitudeetara jauzi egin duena, beti justizia garbiaren izenean.

Berdin dio bere defendatuarenganako munduaren sinpatiak gora ala behera egiten duen. Gauza da zarata ateratzea, zenbat eta ahots gailu boteretsuagoaren bitartez hobe. A! Eta igual zaio bezeroa Assange izenekoa den edo Al Assad. Inportanteena bera -inoiz Felipe Gonzalezen jostailu izan zena- auziaren ardatza izateari eustea da. Horregatik datorkio ongi Correa ekuatoriarraren deliberamendua, mundu osoaren arreta irabazi baitu, esfortzu handirik gabe. Garzon bera da protagonista, bera baita istorioaren gidoilaria eta eszena desberdinen zuzendari iaioa.

Esku artean daroan auzi mediatikoaren maremagnuma hazi araziz, Iosu Uribetxebarriaren gain mintzatzeko ere beta izan du epaile ohi espainiarrak. Mikrofonoa ipini diote aurrean eta horra hor andaluziarraren mingaina dantzan, El Paisek eskainitako aukera alderdikoiari helduz. Eta, beti bezala, bere estilo ortodoxo koipetsu eta hanpatua atera du paseatzera, etakideari justiziatik ailega zekiokeenari leher-karga ezarriz.

Garzonek aspaldi lortu zuen uhinaren goi aldera igotzea eta horretan irautea du helburua, surfeko ohola kendu zioten arren. Berezko ahalegin zalantzakorrei ez ezik medioen laguntza estimagarriari ere zor die meritua. Bost axola berari oreka gorde behar izatea. Erortzen bada ere beti dago eskuren bat prest  abokatu hitz ontzia txorimaloren antzera zutik jartzeko. Hor dago Garzon. Hemen mundua.



Argazkia: badajozylaguerraincivil.blogspot.com
 

abuztua 13, 2012

MARIA ESATEN DIOTE HAIZEARI

Aurtengo udako gau sargoritsuek, goi tenperaturez gain, ustekabekoak ere ahalbidetu dituzte eta horietako bat gertatu zitzaidan lehengo ostiral-larunbatekoan, termometroak errekor mundialak hautsi ondoren iluntasunak zekarren haize pittintxoa lagunekin dastatzen ari nintzela. Uribarri Ganboa oso herri txikitxoa da eta dozena bat adiskide bertako gune bakar batera biltzea ez da normalean ematen. Baina hantxe ari ginen, kontu kontari, oroimenak berehala ahazten dituen aurreko udetako hotz-beroak gogora ekartzen.

Halako batean bi mutil gazte ezezagun azaldu ziren, urduri oso, besoetan lore ontzi handi bana zekartela, eta gure aurrean aparkatuta zegoen auto batera hasi ziren kargatzen ontziak, haien tamainarengatik nekez sar zitezkeenak. Urduritasunak ez bide zien laguntzen eta gutariko batzuk hurbildu gintzaizkien esku bat luzatzeko asmoz. Eurengana heldu baino lehen konturatu ginen ontziak lapurtzen ari zirela. Ez zuten espero, jakina, euren gaiztakeriaren testigurik izatea eta zeramatena bertan uzteko agindu genienean, urduritasunak goia jo zien. Maletategia gaizki itxi ondoren ziztu bizian atera ziren euren autoan. Noski, matrikula hartzeko aukera izan genuen. Baita hartu ere.

Maletategia oker ixteak ontziko landareak txikitu zituen eta lurrean geratutako hostoek ekarri ziguten hurrengo ustekabea: marihuana zen. Beraz, deabruaren haizeak eraman bailuen atera zen autoak karga berezia zeraman. Eta galdera nagusitu zitzaigun: herriko nor zen haien jabea? Erantzuna bilatzeari ekin genion; samurra zen: ontziak zeuden tokitik autoa aparkatuta zeukatenerainoko tartean lapur urduri gazte iheslariek utzitako arrastoaren alderantzizko bideari jarraikiz... ezagutu genuen zein den bere ortuan maria ezkutuan hazten duen herrikidea.  Zer egin? Abisatuko genuen bere etxean gertatutakoaz? Emango genion autoaren matrikula?

Biharamunean, egun argiz hobeto aztertzen bide dira arazoak, lapurketaren lekuko zuzenok adi-adi egon ginen, ezer aipatzen ote zen gertatutakoaz. Baina inork ez zuen herrian ttinttik ere adierazi gaueko pasadizoaz, ezta interesatuak ere. Eta guk ere nahiago izan genuen isilik egotea, nahiz eta bi gazteak jabetza pribatu batera sartu ziren, hiru bat metro altuerako ormaren gainetik. Delitua, beraz.

“Paint your wagon” (Izenik gabeko hiriaren legenda) pelikulan bada abesti zoragarri bat, “They call the wind Maria” tituluarekin. Larunbat goizaldeko bi mutil ebasleren ihes zazpikia ikusita, maria-ko ontziekin autoan, une hartan genuen haize epel apurrari keinu aldrebestua egin ziotela esango nuke. Izenik jarriko ez diodan herrikidea, berriz, haizerik izan ote genuen ahaztuta, sutan jarriko zen lapurketaz ohartutakoan. Eta pelikulako urre bilatzaileen antzera, nik ere aurrerantzean Maria deituko diot gau sargoritsuaren  haizeari.

abuztua 06, 2012

ELKARLANEAN, BAITA JAIETAN ERE

Javier Cameno, ezkerrean, lehengo ostegunean
Baita jaietan ere! Horixe da arrakastaren gakoa, banakako indarren gainetik taldearena -giza kolektiboarena- igaroaraztea, hain zuzen. Historia gizabanako indibidualen lorpenez dago beteta, egundoko balentriarekin buruturiko abentura eta ahaleginen ondoriozkoak. Edozein sektoreri begiratu eta gizadiak pertsona erraldoi ugari eman dituela antzemango dugu, euren ibilbideetan argi bereziz nabarmendu direnak, naturak eta zirkunstantziek eskainitako berezko dohainei esker. Beharrezkoak izan dituzte izar horiek aro guztietako gizarteek, aurrera egingo bazuten.

Baina munduaren etengabeko martxan askoz gehiago aurreratu da lan kolektibo eta elkarri lotutakoaren bidez. Auzo lanean eraikitako errealitate loratua izan genuen gure arbasoena, behin eta berriz formula kolektiboari heldu ziotenak euren interesak defendatu eta behar bezala kudeatzeko. Elkarrekiko konfidantzan ere jaso ditugu gure lorpenik sonatuenak, taldearen exklusibitate sakratuan, dena denena baita, zentzu zorrotzez.

 Konbentzituta nago, giza berdintasunean bakarrik moldea dezakegula gu guztion zerbitzuan jar genezakeen gizartea. Urruti gaudela ideia horretatik? Eta? Hain zuzen ere, aurreneko behar kolektiboa gu -gizon eta emakume gisa- eskubide eta betebeharren abiapuntuan batera kokatzea dugu, bizitza-lasterketan  aukera berdintsuak izan ditzagun. Egia da nor bere gurasoen seme-alaba dena, baina den-denok jaio ginen lege naturaleko maindire berdinaren azpian.

Ari gaitezen  elkar lanean baita jaietan ere, elkarrekiko begirune eta errespetuan; besteekiko lotura praktikoa iruditzen zait funtsezkoa askatasunean aurrera egingo badugu. Lehengo ostegunean, Javier Cameno Gasteizko aurtengo jaien pregoilariari Plaza Berrian bere hitzaldi konpartitua entzundakoan nire txaloak lan kolektiboari eskaini nizkion, Javierren baitan ezer nabarmentzerik badago -bere bihotz zabal eta emankorraz gain- taldeko beharraren bilakuntza jarraikia baita.

Zeinu propioaren premia gero eta handiagoa den garai hauetan, jai inpertsonalen garroetan erortzeko arriskua hedatu delakoan nago. Horregatik, jai giroan ere, taldearen garrantzia oinarrizkoa da. Elkarrekiko eskuzabaltasunean jaso daitezke egitasmorik ederrenak, eta aukerak ihes egin ez diezagun arretaz ibili beharra dago, talde lana ez baita hain samur gorpuzten.

Elementu kohesiogarriaren inguruan taldea sustatzea eta elkarren arteko kemena elikatzea ditugu ongi ibiltzeko osagaiak. Camenok zioen bezala, begira diezaiogun elkartzen gaituenari: horrela modu eraginkor positiboan ibiliko dugu mundua.

Argazkia: El Correo

uztaila 29, 2012

KONSTANTZIAREN SARIA

Konstantzia, teknologia bezala, ona ala txarra izan daiteke; aplikapenaren arabera sailka daiteke. Konstantziaren bidez marka daiteke nor beraren xedeenganako indarra. Gizabanakoen baitan sortzen den izpiritu sortzaileak markatzen du erabakien helmena, eta bakoitzak ahal duen neurrian jar daiteke lorpenaren maila, ia beti. Ikusgarria da goizero jaikitzean gutariko bakoitzak bere buruari agintzen dizkion proposamenen soka. Egunak aurrera dagien heinean –nekearen ondorioz- laxatzen doana. Gorputzak gogoarekin batera du lan egiten, eta alderantziz.

Konstantzia eta esfortzurako gaitasuna elkarren ondoan joaten dira, normalean. Konpromezuen arabera aurkeztuta, bata eta bestea osagarriak ditugu helburuetara iristeko, eta nahi izan eta ahal izatearen arteko distantzia txikitu egiten da bien aplikapen egoki eta zentzukoaren bitartez. Konstantzia beharrezkoa da, berez mugatuak garenok geure muga naturaletatik kanpo jauzia egin dezagun. Egia da, modu xehean esanda, beti ez dela jomuga erdiesten, ahaleginean borondatea jarri arren. Baina salbuespen gisa har genezake aurreko egiaztapen hori.

Gaur goizean, Uribarri Ganboako urtegitik abiatu den triatlon munduko txapelketaren testigu zuzena izan naiz. Mila eta hiru ehun inguru parte hartzaileren topalekuraino heldu naiz eguna urratu berria, eta horietako askoren urduritasuna frogatu ahal izan dut. Mundu guztiko atletak hara bildu dira, egun ugariko prestakuntza fisiko eta psikikoaren ondoren egiazko orduari ekiteko prest, eta sakrifiziorako konstantzia emaitza eskaintzear zegoenean gizon-emakume ausart horien keinu eta ahotsetan urduritasun puntu garaia nabaritzen zen, normala den bezala. Lortuko al zuten bakoitzak espero zuen saria?

Konstantzia, ahalegin  jarraikia, sakrifizioa... dena alperrekoa gerta daiteke, zirkunstantziaren batek eraginda. Bai, hori ere egia da. Baina formula garaileko oinarrizkoak ditugu. Haiek ezik nekez eskura daiteke garaipena. Gure aitona-amonek garbi zeukaten, lanparatxoak pizturik jarrai zezan etengabe elikatu behar zitzaiola olioaz. Lanparak, ordea, ez zuen gehiago argituko olio-ontzian unetxo batez erregaia kantitate handiagoan ipini arren. Neurri aproposa, etengabe eskainia eta arretaz zaindua. Horiexek ziren formulako konstanteak, argia izango bazuten.

Txoria harrikadaz ehizatu nahi duenak ere ez du beti xedea lortuko, baina seguru asko gero eta hobeto jakingo du habaila erabiltzen. Hain egia borobila zuzen-zuzen erlazionatuta dago konstantziaren emaitzarekin. Horregatik, ziur nago, triatlona Gasteizen amaitu denean, gehienok euren konstantzia eta esfortzurako neurrian jaso dutela saria. Azkenean, nork ereiten duen haziaren araberako uzta biltzen da bizitza honetan. Eta saria ez bada beti eskuratzen ere, ahaleginak nor beraren gaitasuna markatzen du beti.

uztaila 23, 2012

ILUSIOA EZ DA ILUSO IZATEAREN SINONIMO


Egunero, hilero eta urtero emaitza kontuaren gora beheren erritmoari aurre egin izan diogunok badakigu ez dagoela inoiz alperreko zehazkizunetan despistatzerik, porrotak gainezkatuko ez bagaitu. Ezagutzen dugu ere, enpresa desberdinek tratamendu eta kudeaketa metodo diferenteak behar dituztela,  eta azkenean urdinez tintaturiko zenbakiek modu positiboan begiratzen diotela geroari eta gorriek ezin diotela promes itxaropentsurik egin.

 Baina baieztapen xehe horren aurretik bada egiaztapen bat zalantza guztietatik aske dagoena: enpresaren lemariak ongi baino hobeto jakin behar du bere produktua zein den, zein merkatutara dagoen zabalik eta nora jo behar duen, zein bitartekorekin ari daitekeen eta, batez ere, zeintzuk diren bere enpresaren baliabide tekniko eta humanoen helmena, gaitasuna.  Pellokeria irudi daitekeen hori, tamalez, ez da horrenbestekoa, eta sarritan pairatzen dugu enpresa kapitain faltsuen ondorioa; larregitan esango nuke. Euren eztrebeziaren zioa zuritzeko errudunak beste ortuetan bilatzen iaio diren horietakoak ditugu.

Enpresa batek osasuntsu iraungo badu derrigorrezkoa dauka lemariaren ilusioaz kutsatuta egotea. Liderrak  positibismoa irradiatu behar du, ilunkeria antzu eta kamustaileetatik urrun. Hori ezik, zulo beltzeko etsipenak harrapatuko du ingurua. Eta gardentasuna, besteekiko sentsibilitatea ez bazaio buruari igartzen gorputz osorako porrota izango da nagusi. Horixe da, zoritxarrez, adibide gehiegitan egiazta dezakegun errealitatea. Beltzez ekin eta lutuz amaitu. Testamentu patetikoekin.


Lehengo ostiralean Eusko Ikaskuntzaren lehendakaritzarako hauteskundeak izan ziren. Hautagai bakarrak Batzar Nagusiaren aldeko botoa jaso zuen, hain zuzen ere  ilusioa egin duelako bere programaren ardatz. Ilusioa ez da inondik ere iluso izatearen sinonimo. Proaktibotasunetik bultzatutako egitasmo baikorra da elkartearen ekipo berriak aurkeztutakoa. Baikortasuna ez da, berez, errealismoaren kontrakoa, ezinbesteko osagaia baizik.  Krisia ez da hain kritikoa ahaleginean ilusioa, baikortasuna jartzen denean. Euskal Herriak baikorra izan behar du, kalitatezko iraunkortasunean biziko bada.


Argazkia: Tere Anda