KANADAKO LAZTURA

Kanadako ikastetxe ohi batean - barnetegi bezala irekia- ehunka  giza-arrasto azaldu direlako albistea iritsi berri zaigu, eta gaiztakeriaren lasterketa eroan gizakia noraino irits daitekeeneko balizko ikerketaren prozesuan urrats berri bat eman da, aurreko marka gaindituz. Nik ez dakit homo sapiens kalifikatiboa egoki dagokigun ala ez ote den txantxazale anonimoren baten inbento lotsagarria izango.

Tokiko leinuen ume eta gaztetxoak euren gurasoengandik erauzi eta kultura sakrosantu baztertzailean murgilaraztea zen barnetegi makabroaren xede nagusia, botere politikoak eraginda, kasu honetan eliza katolikoaren lankidetzarekin. Gutxi gora behera, erlijioen geruzapean historian burututako etnozidio guztien antzera. Berdin dio zein den jainkoa, azkenik gizakia baita bere burua jainko bihurtu duena.

Kanadakoa ikusita, atzera begiratzeak konponbidea ekar baleza itxaropentsu bizi gintezke, baina gure inguruari begiradatxo bat bota eta ikusten dugunari erreparatuz, nik behintzat esango nuke ez zutela asmatu “jakintsu” izatearen goitizenarekin.

Argazkia: Ekain

GORRINGOA ERDIAN

Iñaki zuen izena eta bermeotarra zen. 1968an geunden. Zortzi lagunek etxebizitza bat alokatu genuen ikasturterako Donostiako Legazpi kalean. Batzuek bageneramatzan urte batzuk etxetik kanpo eta eskarmentu pixka bat -asko ez- bagenuen sukaldaritzan, jakina baita premiak adimena zorrozten duela. Baina Iñaki, amaren magalera ohituta, berria zen trantze horretan, eta bistan zegoen berarentzat zartagin eta eltzeen esparrua ordura arte behintzat eremu jorratu gabea zela. Zortziontzako afaria –arrautza frijituak- prestatu behar izan zuen lehen gauean urduri samar ekin zion lanari eta bere zereginean bakarrik uztea deliberatu genuen, gainerakook jangelara biltzen ginen bitartean, ongi betetako erretiluaren zain. Baina bat batean Iñaki gela hartara agertu zitzaigun eta galdera bota zigun, zurbil-zurbil: gorringoa non doa, erdian ala inguruan?

Anekdota gogoratu dut, Gipuzkoako enpresa batek arrautza frijitu izoztuen patentea erosi duela irakurtzean. Akabo zalantzak zuringo eta gorringoaren kokapenari dagokionez! Aurrerantzean arrautza guztiak berdin-berdinak izango dira, pertsonala prekozinatuen bidea hautatuz gero. Akabo arrautza frijituen magia. Agur betiko ustekabearen aukerari!. Bizitza ez da lehengoa izango.

Gaitz erdirako, beharbada baserri urruti eta isolatuetako aukera gera lekiguke. Eta bada ezpada ere, nor beraren gustuko arrautzak dastatu ahal izango diren tabernen mapa osatzeari lotu beharko gintzaizkioke. Osasuna.

Argazkia: Angulas Aginaga

GIZARTE BALIOEN BILA

Eternalak al dira balioak? Erantzunik gabeko galdera dugu, sinpleki eternitatea inork ezagutu ez duelako, orain arte behintzat. Dakizkigun aldagarri guztietatik aurrerako proiekzioa egingo bagenu, ordea, ziur nago balizko gizarte balioen espektroak zabal joko lukeela, normaltzat hartu behar bada ere tiro gehienak arkuaren erdi aldean kontzentratuko liratekeela. Badira, bai, betiko balioak - edo ezinbesteko balioak- deitzen ditugunak eta horien bandera haizatzen dugu etengabe, sarritan praktikara eramatea konplikatu samarra gertatzen zaigun arren.

Eta balio horien kateatzea al da kultura? Baiezkotan - eta ni aburu horretako nauzue- gizarte balioak hilkorrak ditugu, funtsezkoenak barne. Zer da berdintasuna? Zer ulertzen da askatasunaz? Ez al dira bi balio horiek kontrajarriak? Gizakia kontraesanez beteriko animalia denez gero zubi egokitzaileen premian gaude, ibilian ibili etengabeko zulo beltzak bete ahal izateko. Eta horregatik gizartea sostengatzen duten balioak ezin dira betikoak izan... gogorra irudi badakiguke ere. Gastatze jarraikiak prestatzen du bakar bakarrik bidea.

Gizarte balioen bilaketa atseden gabean datza, finean, giza baliorik preziatuena.

Argazkia: Ekain (milurteko olibondoa)

KATALUNIAKO KORAPILOA

 

Badira urteak Kataluniako egoera politikoak iluntasunera jotzen duela, alde askotatik, eta batez ere geografikoki urrun gaudenontzat korapiloa ulertzeko zailtasuna biderkatu egiten da. Ezin dut ezkutatu galdu egiten naizela sigletan eta horien arteko negoziazioei jarraitu nahi diedan arren... xukadera botatzen dut gehienetan, bideko harriak zeintzuk dituzten antzeman ezinik. Ez dut ukatuko nire kultura politiko txikia izan daitekeenik Kataluniari buruzko eztabaida nuklearrari argia ikusteko dudan eragozpen nagusia. Baina pentsatu izan dut indartsuago nagoela bere xehetasunetan, aipatzeagatik, Burkina Fasoko gatazka konprenitzeko, Bartzelona ingurukoa baino.

Agian horretan datza politiko kataluniarren estrategiaren giltza, hots, zenbat eta helburu nagusiaren gaineko arrasto gutxiago utzi hainbat eta urrats sendoagoak ematen ari direneko konbentzimenduan aritzea, irtenbidea berez sortuko delakoan. Izan ere, batzuengatik eta besteengatik, korapiloa gero eta handiagoa bihurtzen ari dela esango nuke, gero eta konplikatuago askatzeko. Greziako legendaren Gordioko korapiloa bera baino gehiago.

 Gaurko prismatik aztertuta, Kataluniako korapiloa nola ikusten dudan esplikatzera ausartuko nintzateke -eta aurreko lerro xumeak horren haritik doaz- baina inolaz ere korapiloa bera esplikatzera. Benetan desira ez nukeena da, beste Alejandro Handi bat agertzea, bere ezpataren kolpe batekin korapiloa erditik askatuko lukeena.