BILATU

ekaina 10, 2019

LAZTANTXU ETA BETARGI


Azken gerraren osteko euskal literaturaren eleberri ederrenerako baten protagonistei buruz idatzi berri dut “Hotsbegi danbolinak” nire blogean. Sebero Altubek sortutako “Laztantxu eta Betargi”-ri nagokio. Egiazko
Karmen Garcia, "Laztantxu" (1)
fikzioan Arrasturi bilakaturiko Arrasate herrikoak ditugu Laxtantxu eta Betargi pertsonaiak, hezur eta mamizkoak eurak: Karmen Garcia Azurza eta Benantzio Gaztañares Villar. Auzokide izan zituen Sebero Altubek Arrasaten bizi izan zen bitartean, adiskideak ziren. Eta Altubek erbesteko mingostasunetik eite eman zion 1936ko altxamendu faxistaz geroztik Arrasaten gertatukoari, musikari, linguista, idazle zenari iristen zitzaion informazioaz baliaturik. Testu ederra bilbatu zuen Altubek, jazoera lazgarrien islapen gardena. Benantzio fusilatu zuten frankistek eta Karmenek itxaroten zuen haurra hil egin zen, zurrunbilo odoleztu haren ondorioz.
 

Karmen ezagutzeko aukera izan nuen, 1977an. Jenerala hilondoko lehen une haietan, beraren gainera zorigaitza eraman zuten erantzule kriminalak aspaldi barkatu zituen emakumeak egia loratuko zela itxaroten zuen, Arrasateko - eta Euskal Herriko- libertateak amets zituzten eta euren duintasunean jipoitutako emakume eta gizonen behin betiko justizia nolabait gorpuztuko zelakoan. 
Benantzio Gaztañares, "Betargi"
“Laztantxu eta Betargi” dokumentu historiko paregabea dugu, memoria historikoaren aldeko aldarrikapenean guztiz erabilgarria. Eleberri historikoa da, zentzu bikoitzarengatik: historian oinarritzen delako, eta euskal literaturaren ezinbesteko mugarria delako. Sebero Altuberen liburu honen aldeko ahotsa altxatu nahi dut txoko honetatik, eta kale-izendegiak izen propio absurduekin betetzen diren une hauetan, espazio publiko bati “Laxtantxu eta Betargi” jartzeak gutxienez bi helburu beteko lituzkeela iruditzen zait: gogoan edukitzea 1936-39 tartekoaren ondoriozko herri honetako pertsona anonimoen sufrimendua, eta - zorte apur batekin- euskal literaturaren harri bitxi hau jendeak irakurtzea.

(1) "Sebero Altube" nire libururako datu interesgarriak eskaini zizkidan Karmen Garciak. Argazkian, 1979ko abenduaren 6an agertzen da, Arrasateko Udaletxean egin genuen liburuaren aurkezpen ekitaldian. 
Argazkiak: JMVM

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina