LIDERRAK EDO IDEIAK. ZER DA LEHENAGO?

Espainiako sozialistak ideologiari buruzko barne hausnarketa prozesuan bide dabiltza, alderdiaren lema noren eskuetan jarriko ote duten erabakitzeko. Aurreko baieztapenari zalantza puntu bat eman diot, ez bainago ni oso ziur, orain arte aurkeztutako bi hautagaien aldetik egiazko erreflexiorako ildoa ahalbidetzen ari ote den ala, soilik, militantziari leiho mugatua zabaltzen zaion, “biharamunean” kide bakoitzak  bere burua –batez ere ikuspuntu biologikotik begiratuta, gainera- non eta nola koka lezakeen ikus dezan.

Eztabaida sortzen denean –sortu den bezala- “ideiak eta liderra” binomioaren barruan lehentasuna zeri dagokion argitzeko, zerbait ez dabil ongi. Izan ere, eman al daiteke liderrik ideiarik gabe? Edota ba al da ideiak pizterik lider barik?  PSOE gaizki pasatzen ari da eta boteretik erortzeak maldan beherako galera itzela ekar diezaioke, irudika ezin dezakegun moduan.  Sozialistek ez dute bat ere errazik espainiar eskuinak irabazitako espazioa berreskuratzea. Ez nagokio, noski, hautes-espazioari, ez. Hori, azken finean, hautesleen kopuru mugatuari dagokion aldagaia da, zenbakia -hitz batez adierazita- eta formula matematikoak irtenbideren bat eman lezake, eskuinaren higadurarekin batera letorkeena.

 Batere dudarik gabe, sozialistei mingarrien gertatuko zaien galera ideologiarekin zerikusirik duena da.  Eskuinerantz eskoratu den doktrinak nekez berreraikiko du babes-etxea, gaur bere sustraietatik ukituta, munduko botere-korronteen ertzera ekarri baitu egungo sozialismoak bere joko-eremua. Hau da, dinamitatu egin ditu errotik hamarkadetako ohiko diskurtsoa eta lorpenak. Eta espainiar sozialismoa, Europa osokoa bezala,  dialektika kontrajarriko laberintoan dago galduta gaur, inoizko sentsaziorik penagarriena dariolarik. Ez da teoria koherenterik bilbatzeko gauza.

Zer da lehenago, ideiak ala liderra? Nor da gai liberalismo suntsitzailearen ordez gizadiaren elkartasunaren bila abiatu beharko litzatekeen diskurtso mamitsu eta esperantzagarria aldarrikatzeko? Gauden zulo etsigarrian egonda, ezin da bertara sartu gaituzten erantzuleen aldetik inolako formula magikorik espero. Eta ezin da, hain zuzen, magia –sarritan esan dudan bezala- gezurra delako. Erabateko aldakuntza higienikoa behar da, eta horretarako buru argiak dira ezinbestekoak, euren lepoan inongo motxilarik ez daramaten gizon-emakume ausart bezain mugarik gabeko gizartearekiko konprometituak, baldintzarik gabeak. Hain justu, eguneko politikoen kontrako irudia.

Espainiar sozialisten eta, oro har, beste edozein balioren gainetik giza-eskubideen errespetu eta defentsa aktiboaren alde dauden mundu osoko pertsona guztien elkartasunerako lantegiak liderrak behar ditu. Baina balizko horiek teoriaren sustatzaileen artetik aterako dira, egiazko korronte ideologiko suspertzaile eta iraultzailea izango bada. Bihar etziko sozialismoak, edo izen desberdinarekin giza-duintasuna lehen helburutzat har lezakeen ideologiak pikutara bidali beharko lituzke interes ekonomiko, sozial eta erlijioso bastardoak, etnozentrismoak, estatu eta nazioen sakralizazio ortodoxoa, eta gizon-emakumeen garapen askerako behaztopa gerta litezkeen arropa guztiak. Arrosa dalia bilakatu beharko litzateke.

Hori, adiskideok, ez da goizetik gauera gorpuzten. Baina gaur bidean jarriko bagina, hurbilago egongo ginateke xedetik.

Argazkiak: Tere Anda