ATZOKO IRABAZLEEI ESKAINIA

(atzoko hauteskundeetarako, promesak egin zituzten alderdiei eskainia)

NBEren Parisko bilera, 1948ko abenduaren 10ean

Irakurtzen ari nintzen lehengoan Iokin Zaitegik sortu eta zuzendutako “Euzko Gogoa” aldizkariaren 1950eko martxo-apirilaren alea eta edukien artean “Gizonaren eskubidegai guzietaz Aitorkizuna” tituluko artikuluarekin egin nuen topo. Hain zuzen, oso oker ez banago Nazio Batuen Erakundeak 1948ko abenduaren 10ean giza eskubideen gain burutu Aldarrikapen Unibertsala euskaraz argitaratu zen lehen bertsioa da Euzko Gogoa-rena. 

Artikulua sinatu gabe datorren arren, itzultzailea, itxura guztien arabera, Iokin Zaitegi bera da, garai hartan Guatemalan bizi zena eta, ezaguna den moduan, estatu hartatik irradiatzen zuen mundu guztira kultura eragilearen bere magia, gerra osteko euskarazko lehen aldizkariaren bitartez

Arrasatearraren gizarte-konpromiso sakoneko beste adibidea dugu itzulpen hori, euskal gizartea une haietan pairatzen ari zena gogoan edukita. Itzulpena egiteko zein hizkuntzatan oinarritu zen ez dago jakiterik. Iokinek, hizkuntza klasikoak aparte, ingelesa, frantsesa eta espainiera menderatzen zituen eta mintzaira guzti horietatik igaro zituen euskarara testu ugari.

Konpara ditzagun Iokinen itzulpena, egun Nazio Batuen Erakundearen web orrian irakur daitekeena, eta Unescoren Korreoa aldizkarian 1949an espainieraz argitaratutakoa, hurrenez hurren: 

1 Atala.- Gizon guziak, beren eskuko jaiotzen dira, ta maila berean, eskubide berdiñekin; eta ezagu-argia duten ezkero, elkarren artean anaikiro jokatu bear dute.

1. atala Gizon-emakume guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu beharra dute.

Artículo 1º. Todos los seres humanos nacen libres e iguales en dignidad y derechos, y dotados como están de razón y conciencia, deben comportarse fraternalmente los unos con los otros.

30´garren Atala. Aitorkizun onek ez dio iñori eskubiderik ematen, ez bakarrari, ez baltsari, ez lege-erriari, Aitorkizun ontan zabaltzen diran eskubideak galarazteko asmoz egin diteken ezertarako.

30. Atala. Aldarrikapen honetan jasotako ezertan ezingo da ulertu Estatuari edo talde edo norbanakoren bati Aldarrikapen honetan bertan adierazitako edozein eskubide eta askatasun deuseztatzeko ekintzak edo ihardunak burutzeko eskubidea ematen zaionik.

Artículo 30º. Nada en la presente Declaración podrá interpretarse ene l sentido de que confiere derecho alguno al Estado, a un grupo o a una persona, para emprender y desarrollar actividades o realizar actos tendentes a la supresión de cualquiera de los derechos y libertades proclamados en esta Declaración. 

Euzko Gogoa

Itzulpenak itzulpen, ordea, nire arreta irabazi duen beste puntutxoa da, “Euzko Gogoa”-ren bertsioaren azpialdean, euskal bertso ezagun baten estrofa agertzen dela. Aldarrikapenaren adin nagusitasuna kontuan izanda – 67 urte beteko ditu aurten- eta oraindik puntu askotan ezer gutxi aurreratu dela ikusita, pentsatzekoa da Iokinek susmo txarren bat bazuela, paperak edozeri euts ziezaiokeelakoan. Bertsoa hauxe dugu:

 

“Altzak ez du biotzik, ez gaztanberak ezurrik; enian uste errraiten ziela aitonen semek gezurrik”

Ba, hori, atzoko irabazleen promesak bete daitezela, aitonen semeekin aldera ez ditzagun.

http://www.fentmuntanyaiformacio.es