“Inoiz ez deitu kontrolatu ezin duzun botere
bati" zioen artikulugileak, eta Platonen Faidon jartzen zuen adibide gisa bere
teorian. Iokin Zaitegi zenak euskarara hain maisuki ekarri zigun mito grekoak
bere jainkozko jatorria frogatu nahirik, eguzkiaren gurdia gidatzeko
pribilegioa eskatu zuen. Eguzkiaren erregea zen Heliosek Faidoni ohartarazi zion gizakiak ezin dituela kontrolatu eguzki-gurdia tiratzen duten zeruko zaldiak.
Baina Faidon temati, zerura harro altxatu ostean gurdiaren kontrola galdu zuen.
Eguzkia bere ibilbidetik aldendu zen, landaretza guztia errez, izaki ugari hil
eta Lurra bera erreko zuela mehatxatuz. Zeusek esku hartu zuen eta Faidon
jo zuen tximistaz. Izar iheskor bat bezala erori zen zerutik, bera sutan. Horrela, Jainkoek zeruaren kontrola berretsi zuten mundua salbatuz. Horixe da,
laburki, mitoaren nondik norakoa.
Zer kontatzen digu Faidonen alegiak XXI.
mendean? galdetzen du Yuval Noah Hararik. Agerikoa da gizakiok uko egin diogula
mitoaren abisuei kasu egiteari. Dagoeneko desorekatu dugu Lurraren klima eta
gure kontroletik ihes egin eta instant batean euren kontrola gal genezakeen
milaka milioi drone, chatbot eta algoritmiko sorgindu batzuek mundua auskalo
norantz mugiarazten duten tramankulu harrigarriak sortzen ari dira.
Zer
egin behar dugu orduan? Alegiek ez dute erantzunik eskaintzen jainko batek
salbatuko gaituenaren zain.
Eta niri beldurra eragiten didate. Geratzen
zaidan lasaitasun apurra 1945ean Monique Luigik “le petit journal” egunkari frantziarrean idatzitakoak dakarkit: aurreikuspenaren xarma da ia ziur ez garela
iragarpena baieztatu ahal izateko nahikoa biziko. Erosotasun tragikoa, hain
zuzen.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina